مرجع تخصصی آب و فاضلاب

آشنايي با صابون به عنوان اولين شوینده به قرنها پيش برمي گردد. اما رشد جمعيت و توجه انسان به بهداشت موجب شد كه توليد صابون با منشأ طبيعي، جوابگوي مصرف نباشد. در نتيجه از اوايل قرن نوزدهم ميلادي مواد شوينده مصنوعي به نام دترجنت وارد بازار شد و استفاده از دترجنت ها پس از جنگ جهاني دوم گسترش يافت. به طور کلی به تركيباتي كه علاوه بر انحلال و پخش در آب، قدرت پا ك كنندگي آن را افزايش دهند دترجنت گفته مي شود.شوينده ها براساس مواد فعال سطحي به دو دسته سخت و نرم تقسيم مي شوند؛ شوينده هاي نرم تجزيه پذير هستند اما شوينده هاي سخت در محيط زيست تجزيه نمي شوند و آلودگي محيط زيست را به همراه دارند و دترجنتها دراین گروه قرار می گیرند.
دترجنتها پس از مصرف به همراه پساب به درياچه ها يا رودخانه ها ريخته مي شوند و روي محيط زيست تأثير مخرب مي گذارند.در این بین، تجمع كف روي آبهاي سطحي و جلوگيري از عمل اكسيژن گيري آب، توليد بو و طعم نامطبوع در آب، اثرات سمي بر موجودات زنده مانند انسان، موجودات آبي و گياهان، تخريب و انهدام اكوسيستم، اختلال در حذف و كاهش مواد معلق آب در حضور شوينده ها، جذب ميكروبهای بيماريزا و مساعد نمودن شرايط محيطي در جهت شيوع بيمار يها، اشكال در امر انعقاد و ته نشيني و صاف كردن آب وا يجاد واكنش فيزيولوژيكي در مصرف كننده آب آلوده از آثار سوء حياتي شوينده ها بر محيط زيست محسوب می شوند.

وجود كف در حوضهاي هوادهي در تصفيه خانه هاي فاضلاب، ميزان انتقال اكسيژن به فاضلاب را به شدت کاهش مي دهد، به طوري كه گاهي تقليل راندمان تصفيه در اثر كف دترجنتها به 80 درصدمي رسد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

برخی براین باورند که در کشورهای صنعتی آب آشامیدنی را از تصفیه فاضلاب تهیه می کنند. این باور قطعاً اشتباهی است و در هیچ جای دنیا، جز یک دستگاه در کشور نامیبیا، آب آشامیدنی به این ترتیب بدست نمی آید، چرا که اگر چنین کاری عملی هم باشد حداقل هزینه اینکار بسیار بالا است و مردم هم از آن استقبال نمی کنند. چندین پروژه در آمریکا به این دلایل کنار گذارده شدند. غالباً آب آشامیدنی را از چاه تهیه می کنند و در برخی از مناطق از آب های سطحی، چون آب سدها و یا رودخانه ها و یا مخلوطی از انها.

اما آب چاه و آبهای سطحی و حتی لوله کشی می توانند آلوده باشند. در  تصفیه خانه ها آلایند ها را از آب جدا می کنند و جهت ضدعفونی کردن به آن گاز کلر و یا ترکیبات دیگر کلر می زنند. البته برای ضد عفونی روش های دیگری هم هست که البته گران تر از کلر هستند. به ویژه از آنجا که آب می بایست از لوله  عبور کرده و مدت زیادی در لوله ها میماند، ناچارأ جهت ضدعفونی مقدار بیشتری از ترکیبات کلر به آب می زنند که در بین راه مجدداً آلوده نشود. اما مشکل اینجا است که از یک سو گاز کلر سالم نیست و از سوی دیگر کلر با مواد آلی در آب ترکیب شده و ترکیباتی بوجود می آورد که برخی حتی سرطان زا هستند، اما مقدار آنها در آب کم است. به هر حال چنانچه امکان کلر زدائی از آب موجود باشد بهتر است این کار انجام شود. اغلب در کشورهای جهان سوم به حدی کلر به آب می زنند که هنگام مصرف بوی آن به مشام می رسد.

در عین حال آبی که به دست مصرف کننده می رسد می تواند در برگیرنده آلاینده ها (فلزات همچون آهن، منگان، سرب، آرسنیک، جیوه، کادمیوم، مس، روی، کرم، نیکل، زنگ آهن، فرارها، نیترات، نیتریت، باکتری ها و غیرو) باشد. تحقیقات در سال های اخیر نشان می دهند که در برخی از موارد برخی از باکتری ها دور خود حصاری می سازند و گاز کلر هم نمی تواند آنها را از بین ببرد. دلیل این آلودگی ها البته فراوان است. از جمله می توان عملکرد ناصحیح دستگاه مرکزی تصفیه خانه، نفوذ آب های زیر زمینی به داخل لوله ها به علت کهنه بودن لوله ها و یا قطع و وصل جریان آب در لوله ها و تغییر فشار، طولانی تر شدن خطوط لوله در شهر های بزرگ، عبور آب از لوله های نو و یا کهنه غیر استاندارد در ساختمان ها را نام برد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

در سال های اخیر خرید آب آشامیدنی در بطری گسترش یافته. اینکه چرا آب آشامیدنی در بطری خریداری می شود دلایل گوناگون دارد. از سوئی خوب نبودن کیفیت آب لوله کشی در برخی از کشورها و مناطق دلیل اینکار است و از سوی دیگر نا آگاهی در مورد آب و خواص آن در کنار رفع عطش و دلیل آخر سوء استفاده تولید کنندگان آب در بطری از نا آگاهی عموم. به علاوه برخی خواصی را برای آب آشامیدنی (معدنی) بر می شمارند که یا اساسا ناصحیح است و یا صحت علمی آن ها هیچگاه به اثبات نرسیده.

 چنانچه در صورت فقدان مواد مضر در آب میزان مواد سالم معدنی موجود در آب را به عنوان معیار مفید بودن آن در نظر بگیریم، به سهولت می توان بر اساس مقایسه میزان موادی که روی بطری ها  نوشته شده با میزان املاح سالم در آب لوله کشی به این نتیجه رسید که میزان املاح در آب لوله کشی همان اندازه و یا در غالب موارد بیشتر است.  هر فرد می تواند با تماس با سازمان آب محل خود از میزان املاح آب لوله محل خود اطلاع پیدا کند.

آن چه مسلم است این که چنانچه بخواهیم نیاز املاح بدن خود را از طریق نوشیدن آب (معدنی) بر طرف کنیم این روشی غیر ممکن است، زیرا که در این صورت انسان می بایست روزانه تا حدود 20 لیترآب بنوشد. ضمن این که برخی از متخصصین امور تغذیه بر این باورند که چون املاح موجود در آب منشاء معدنی دارند، بیش از 5% آنها جذب بدن نمی شوند. به این دلایل تبلیغ مصرف آب معدنی جهت تامین املاح مورد نیاز انسان از ا ین طریق بیشتر جنبهٔ اقتصادی دارد. جهت اطلاع بد نیست بدانیم که بهائ آب در بطری ها 50 الی 70 برابر آب تصفیه شده لوله کشی‌ است. طبیعی‌ است که حد اقل قشر ضعیف قادر به تامین چنین هزینه ای نیست. و در حالی‌ که نوشیدن فراوان آب ضروری است، این قشر توان تحمل این هزینهٔ سنگین را ندارد.

از آنجا که آب مهم ترین ماده غذائی است و با سلامت آحاد جامعه رابطهٔ مستقیم دارد، توجه جدی به آن از طرف دولت امری است انکار ناپذیر، زیرا از یک سو بروز تنها یک اپیدمی هزینه گزافی برای دولت در بر دارد و از سوی دیگر سلامتی‌ آب هزینه‌های درمانی را کاهش میدهد.

تبلیغ مصرف آب در بطری و حمایت دولت از آن عملا به معنای وگذاری تامین آب توسط بخش خصوصی به بهای بسیار گزاف برای اقتصاد ملی‌ است. در سال های اخیر در برخی‌ از کشورها آب رسانی از طریق لوله کشی که به مراتب ارزان تر است به شرکت‌های خصوصی واگذار شده. تجربه حاصل از این کار نیز چه در کشورهای صنعتی و غیره سراسر منفی‌ بوده؛ نه تنها کیفیت آب و شبکه بهتر نشده بلکه تنها بهای آب را شرکت ها چند برابر کرده اند. 

با توجه به این مسائل می توان نتیجه گرفت که حل مشکل آب آشامیدنی را نمی توان و نباید به بخش خصوصی واگذار کرد. از آنجا که تصفیهٔ فاضلاب از حساسیت کمتری برخوردار است، خصوصی سازی را میتوان در این بخش انجام داد.

آب های بسته بندی شده همواره سالم نیستند

آب لوله کشی می بایست بر اساس قوانین سازمان بهداشت جهانی و کشوری همه روزه مورد آزمایش قرار گرفته و در صورت سالم نبودن، به ویژه هنگامی که مقدار باکتری ها بیش از حد مجاز در آن وجود داشته باشند، موارد از طریق رسانه ها به اطلاع عموم برسند. بر اساس اطلاع این امردر ایران هم رعایت شده و روزانه علاوه بر آزمایش های متعدد در تصفیه خانه چندین نمونه از نقاط مختلف شهر نیز مورد آزمایش قرار می گیرند.

بر خلاف قوانین آب لوله کشی در مورد آب های معدنی و غیره در بطری قوانین جدی کنترل مواد آن وجود ندارد و به استناد نشریه سازمان یونسکو(the new Courier No.3, 2002) نه تنها قوانین جدی در مورد این آب ها وجود ندارد بلکه تولید کنندگان قادر به آنالیز روزانه همه مواد در آب نبوده و حتی در کشورهای صنعتی نیز دولت آن ها را کنترل جدی نمی کنند؛ به عنوان مثال تولید کننده ها در کشورهای صنعتی موطفند تنها سالی یک بار آب را مورد آزمایش محدود قرار دهند؛ آن هم نه آب پر شده در بطری و هنگام مصرف را بلکه آب را قبل از پر کردن آن در ظرف.

هرچند که آب آشامیدنی مهم ترین ماده غذائی به شمار می رود اما بر خلاف همه مواد غذائی بسته بندی شده، تولید کنندگان آب در بطری موظف به ذکر تاریخ مصرف روی بسته بندی ها نیستند. هفته نامه معروف آلمان «اشترن» در سال 2003 چندین آب معدنی معروف و گران قیمت را در آلمان مورد آزمایش قرار داده و به این نتیجه رسید که در برخی از آنها باکتری و مواد مضر وجود دارد، از جانب دیگر حلال های شیمیائی موجود و مضر در ظروف پلاستیک در آب حل می شوند. در بطری های پلاستیک ماده شیمیائی استآلدهید ( Acetaldehyd) وارد آب می شود که مزه آب را عوض می کند. مؤسسه بررسی محصولات در آلمان ( 2008, Stiftung Warentest) در یک بر رسی اعلام کرد نیمی از آب ها در بازار یا مزه استآلدهید یا پلاستیک یا مقوا و یا مزه های عجیب می دادند.

آزمایش های  دیگری در آلمان در سال 2007 نشان دادند که در بطری های پلاستیکی ای که چند بار مورد مصرف قرار می گیرند انواع و اقسام مواد از جمله روغن مشاهده می شوند و در یک مورد شناخته شده نوزادی دچار مسمومیت شده.

بر اساس همان گزارش سازمان یونسکو در بالا، حدود یک چهارم آب ها ی به اصطلاح معدنی در بطری ها در آمریکا توسط تولید کننده مستقیما از شیر آب لوله کشی پر شده بودند.

آنچه که اخیرا مورد توجه قرار گرفته و از اهمیت زیادی برخوردار است مسئله مواد رادیو اکتیو (اورانیوم، رادیوم و ایزوتوپ سرب) در آب ها است. این مواد که سلامت انسان را بیش از مواد دیگر مورد تهدید قرار داده و سرطان زا هستند در بسیاری از آب ها (بیش از همه اورانیوم) اعم از آب لوله کشی و معدنی وجود دارند که منشاء طبیعی دارند، لیکن غلظت آن ها در آب ها مختلف است. جالب توجه آن که آزمایش ها تا کنون نشان می دهند که در مجموع غلظت اورانیوم در آب های معدنی بیش از آب لوله کشی است اما تا کنون قانونی در مورد میزان مجاز آن وجود نداشته و شرکت ها هم موظف به ذکر غلظت اورانیوم بر روی بطری ها نیستند. تنها قانونی که اکنون رعایت آن الزامی است این که چنانچه غلظت اورانیوم بیش از 2 میکروگرم در لیتر باشد، فروشندگان نباید روی بطری ها ذکر کنند "قابل استفاده برای کودکان".

نتیجه آزمایش گسترده ای که در سال 2007  میلادی در سوئیس بر روی آب های  معدنی و لوله کشی پیرامون غلظت اورانیوم به عمل آمد نشان می دهد که از بین 25 آب معدنی در 11 عدد از آنها میزان غلظت اورانیوم به مراتب بیش از 2 میکروگرم، در حالی که به ندرت در آب های لوله کشی از این حد بیش تر بوده .

 از جمله آلاینده های دیگر آب آشامیدنی فلورید و بورات در آب است.  سازمان بهداشت جهانی غلظتی برای فلورید به میزان حداکثر یک و نیم میلی گرم و برای بورات یک میلی گرم را در آب آشامیدنی توصیه می کند. تحقیقات چندی نشان می دهند در کشورهای گرم سیر که انسان بیشتر آب می نوشد این غلظت ها می بایست کمتر باشند. به این خاطر به عنوان نمونه برای شیلی غلظتی مابین0,5 – 0,6 برای آفریقای جنوبی غلظتی مابین 0,5 – 0,7 و برای عربستان غلظتی معادل  0,75  میلی گرم توصیه می کنند.

همچنین تحقیقات بسیاری نشان می دهند که غلظت فلورید و بورات در بسیاری از آب های زیر زمینی و معدنی بیش از این مقادیر است. شرکت ها در آلمان موظفند طبق قانون آب های معدنی این کشور تنها در صورتی که غلظت فلورید  بیش از یک و نیم میلی گرم باشند میزان آن را روی بطری ها ذکر کنند.

بطور خلاصه و نمونه، چنانچه روزانه بیش از بیست میلی گرم فلورید وارد بدن شود از سوئی لکه های سفید و یا قهوه ای روی دندان ها ظاهر می شوند که مقاومت دندان را کاهش می دهند و از سوی دیگر انعطاف استخوان ها کم شده و امکان شکستگی آن ها بیشتر می شود.

هرچند که در مواردی مصرف آب آشامیدنی در بطری میتواند قابل توصیه باشد اما آن گونه که برخی‌ از مسولین تصور می کنند این کار جهت حل میان مدت و دراز مدت مشکل آب آشامیدنی برای عموم به هیچ وجه قابل توصیه نیست.

تا اینجا می توان به سادگی به این نتیجه رسید که تامین آب آشامیدنی در ظروف روشی است که از نظر اقتصاد ملی غیر قابل توجیه و از نظر سلامتی افراد نا مطمئن. اما بر همهٔ معایبی که برای آب آشامیدنی در بطری برشمرده شد، تاثیر زیست محیطی‌ این طریق آب رسانی نیز بیش از اندازه حائز اهمیت است.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

به‌رغم تولید ۱۲ میلیون مترمکعب آب شیرین در روز، دو میلیارد نفراز دسترسی به آب تمیز محروم هستند. قیمت تصفیه یک مترمکعب آب ۴۰ سنت تا ۲ یورو است. اما در کشورهایی که نفت و گاز ارزان است، این هزینه به چشم نمی‌آید.
منطقه صحرانشین جبل‌علی، شبه‌جزیره‌‌ای در ۴۰ کیلومتری امارات متحده عربی، از بزرگترین بنادر دنیا به حساب می‌آید. در این شبه‌جزیره، روزانه ۶۰۰ هزار متر مکعب آب شیرین تولید می‌شود و ساکنان آن از بزرگترین مصرف‌کنندگان آب شیرین مصنوعی در کل دنیا به حساب می‌آیند.
برای تولید آب شیرین، به عبارت بهتر، تبدیل آب شور به آب شیرین، هزینه‌های هنگفتی صرف می‌شود. فیسیا ایتالیمپین Italimpian  Fisia ، یکی از شرکت‌های ایتالیایی تصفیه آب است که بیشتر قراردادهای کاری خود را با کشورهای عربی مانند عربستان سعودی، دوبی و بحرین می‌بندد. اما در حال حاضر به دلیل بحران مالی، قرارداد ۵۵۰ میلیون دلاری خود را با امارات تا آخر ماه ژوئن لغو کرده است.
آب گازدار و جوشان برای اعراب در کویر تصویری رویایی است که آنها از بهشت دارند. ولی برای به حقیقت پیوستن این رویا، نیاز به ۱۲۰ دستگاه تصفیه است. عربستان سعودی به تنهایی ۳۰ دستگاه از این دستگاه‌ها را از آن خود کرده است. بقیه دستگاه‌های تصفیه آب متعلق به کشورهایی نظیر کویت، بحرین، عمان، قطر و امارات هستند.
کشورهای نامبرده تنها کشورهایی نیستند که آب شور را به آب شیرین تصفیه می‌کنند، بلکه امروزه با توجه به کمیاب شدن آب آشامیدنی، بسیاری از کشورها درصدد تصفیه آب شور هستند. به همین دلیل روزانه ۱۴ هزار دستگاه تصفیه کوچک و بزرگ در اقصی نقاط دنیا مشغول به کار هستند.
کمبود آب، یکی از بزرگترین دلایل فقر
به‌طور مثال در اروپا، کشوراسپانیا، در راس کشورهایی قرار دارد که مصرف آب شیرین مصنوعی در آن بالا است. علاوه بر اروپا، کشورهای شمال آفریقا، نظیر لیبی، الجزایر و مصر درصدد استفاده از آب شیرین هستند. این کشورها درحال  حاضر در مرحله تقطیر کردن آب شور هستند.
تقریبا ۵ میلیون از ساکنان ریاض، پایتخت عربستان نیز از آب شیرین مصنوعی استفاده می‌کنند. آب توسط یک لوله ۵۰۰ کیلومتری از شهر صنعتی جبل، از خلیج فارس به ریاض می‌رسد. با توجه به میزان بالای مصرف آب در ریاض، اینگونه به نظر می‌رسد که ساکنان این شهر به این مساله توجه نمی‌کنند که این آب، به عبارت دیگر، این "نعمت" از کجا سرازیر می‌شود. اگرچه در کشوری که گاز و نفت ارزان است، هزینه تصفیه آب آنچنان به چشم نمی‌آید. قیمت تصفیه یک متر مکعب آب حدود ۴۰ سنت تا ۲ یورو است. این در حالی است که دو میلیارد نفر در جهان از بیماری‌های ناشی از آب آلوده، نظیر مالاریا، وبا یا تب تیفویید رنج می‌برند.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

در سال های اخیر خرید آب آشامیدنی در بطری گسترش یافته. اینکه چرا آب آشامیدنی در بطری خریداری می شود دلایل گوناگون دارد. از سوئی خوب نبودن کیفیت آب لوله کشی در برخی از کشورها و مناطق دلیل اینکار است و از سوی دیگر نا آگاهی در مورد آب و خواص آن در کنار رفع عطش و دلیل آخر سوء استفاده تولید کنندگان آب در بطری از نا آگاهی عموم. به علاوه برخی خواصی را برای آب آشامیدنی (معدنی) بر می شمارند که یا اساسا ناصحیح است و یا صحت علمی آن ها هیچگاه به اثبات نرسیده است.

چنانچه در صورت فقدان مواد مضر در آب میزان مواد سالم معدنی موجود در آب را به عنوان معیار مفید بودن آب در نظر بگیریم به سهولت می توان بر اساس مقایسه میزان موادی که روی بطری ها  نوشته شده با میزان املاح سالم در آب لوله کشی به این نتیجه رسید که در غالب موارد  میزان املاح موجود در آب لوله کشی همان اندازه و یا حتی بیشتر است،.  هر فرد می تواند با تماس با سازمان آب محل خود از میزان املاح آب لوله محل خود اطلاع پیدا کند.

آن چه مسلم است این که چنانچه بخواهیم نیاز املاح بدن خود را از طریق نوشیدن آب (معدنی) در بطری بر طرف کنیم این روشی غیر ممکن است، زیرا که در این صورت انسان می بایست روزانه حدود 20 لیترآب بنوشد. ضمن این که برخی از پزشکان بر این باورند که چون املاح موجود در آب منشاء معدنی دارند، بیش از 5% آنها جذب بدن نمی شوند. به این دلایل تبلیغ مصرف آب معدنی در بطری دلیل اقتصادی دارد و به ویژه استفاده از آب (نوشابه های) گازدار جز در موارد خاصی سالم نیست.

آب های بسته بندی شده همواره سالم نیستند

آب لوله کشی می بایست بر اساس قوانین سازمان بهداشت جهانی و کشوری همه روزه مورد آزمایش قرار گرفته و در صورت سالم نبودن، به ویژه هنگامی که مقدار باکتری ها بیش از حد مجاز در آن وجود داشته باشند، موارد از طریق رسانه ها به اطلاع عموم برسند.

در مورد آب های معدنی و غیره در بطری بر خلاف قوانین آب لوله کشی قوانین جدی کنترل مواد آن وجود ندارد و به استناد نشریه سازمان یونسکو(the new Courier No.3, 2002) نه تنها قوانین جدی در مورد این آب ها وجود ندارد بلکه تولید کنندگان قادر به آنالیز روزانه همه مواد در آب نبوده و حتی در کشورهای صنعتی نیز دولت آنها را کنترل جدی نمی کند؛ به عنوان مثال آن ها در کشورهای صنعتی موطفند تنها سالی یک بار آب را مورد آزمایش محدود قرار دهند؛ آن هم نه آب پر شده در بطری را بلکه آب را قبل از پر کردن آن.

هرچند که آب آشامیدنی مهم ترین ماده غذائی به شمار می رود اما بر خلاف همه مواد غذائی بسته بندی شده، تولید کنندگان آب در بطری موظف به ذکر تاریخ مصرف روی بسته بندی ها نیستند. هفته نامه معروف آلمان «اشترن» در سال 2003 چندین آب معدنی معروف و گران قیمت را مورد آزمایش قرار داده و به این نتیجه رسید که در برخی از آنها باکتری و مواد مضر وجود دارد، از جانب دیگر حلال های شیمیائی موجود و مضر در ظروف پلاستیک در آب حل می شوند.  در بطری های پلاستیک ماده شیمیائی استآلدهید (Acetaldehyd) وارد آب می شود که نه تنها مزه آب را عوض می کند بلکه گفته می شود سرطان زا است. مؤسسه بررسی محصولات در آلمان (Stiftung Warentest) در یک بر رسی اعلام کرد نیمی از آب ها یا مزه استآلدهید یا پلاستیک یا مقوا و یا مزه های عجیب می دادند.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

آشنایی با روز جهانی محیط زیست

مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال۱۹۷۲ با تصویب ماده‌ای، 5 ژوئن را روز جهانی محیط زیست اعلام کرد

هدف از نامگذاری این روز، افزایش آگاهی مردم برای حفظ محیط زیست و ترغیب مسوولان به اتخاذ تدابیری برای مقابله با تخریب محیط زیست و گونه‌های زیستی‌جانوری است.

به مناسبت روز جهانی محیط زیست در ایران  ۱۵ تا ۲۱خرداد به عنوان هفته محیط زیست نامگذاری شده است.

رشد روزافزون آلودگی و تخریب محیط زیست و بروز بحران‌های پی در پی زیست محیطی باعث شد دولت ‌ها به طور جدی به تکاپو افتاده تا چاره ‌ایی بیندیشند.

عزم جهانی برای حفاظت محیط زیست با تشکیل نخستین کنفرانس جهانی سازمان ملل متحد درباره انسان و محیط زیست که به کنوانسیون استکهلم معروف است، در سال 1972 در سوئد جنبه عینی پیدا کرد.

به طوری که حق برخورداری انسان از محیط زیست سالم همطراز با حقوق بشر شناخته شد.

روز جهانی محیط‌زیست، روزی برای حفظ بسترهای حیات

روز جهانی محیط‌زیست (پنجم ژوئن، برابر با 15 خرداد)، روزی است برای یادآوری بی‌مهری ‌هایی که با طبیعت می‌شود

روزی است که دوستداران طبیعت فریاد برمی‌آورند که زمین دیگر تاب این همه کج ‌روی و تخریب را ندارد؛ روزی است برای هشدار به همه آنانی که گمان می‌کنند توسعه ناپایدار می‌تواند رفاه و آبادانی به ارمغان آورد؛ روزی است برای یادآوری این نکته که طبیعت با صبوری تمام پاسخ این بی‌مهری‌ ها را خواهد داد... .

اکنون پدیده ریزگرد به یکی از معضلات جدی تبدیل شده است؛ پدیده‌ای که 20 استان کشور را در بر گرفته، هرازگاهی آسمان پایتخت را هم درمی‌نوردد. در برخی از شهرهای مرزی ریزگرد تا درون یخچال‌ها هم نفوذ کرده است؛ گاه پروازها لغو می‌شود، گاه مدارس و ادارات را به تعطیلی می‌کشاند و این همه ناشی از بی‌مهری با طبیعت است. با این همه، بازهم هشدارها را نادیده می‌گیریم! فاضلاب‌ های شهری و خانگی، زهاب ‌های کشاورزی به همراه پساب ‌های صنعتی بدون تصفیه و بدون هیچ مانعی به 2‌ پهناب عظیم خلیج‌ فارس و خزر راه می‌یابد و حیات آبزیان و انسان را به خطر می‌اندازد کمااینکه پساب‌ های پتروشیمی در ماهشهر باعث تولد ده‌ ها کودک ناقص ‌الخلقه شد، اما باز هم هشدارها را جدی نمی‌گیریم!

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

کاتیون ها یعنی یون های  +Fe2، که در آند تولید شده اند در آب موجود بر سطح جسم به سوی کاتد می روند. آنیون ها ،یعنی یون های OH-،که در کاتد تولید شده اند به طرف آند حرکت می کنند. این یون ها ، در جایی میان این دو ناحیه به هم می رسند و Fe(OH)2 به وجود می آورند. اما آهن (II ) هیدروکسید در حظور رطوبت و اکسیژن پایدار نیست. این هیدروکسید به نوبه خود اکسید و به آهن (Ш) هیدروکسید تبدیل می شود که در واقع آهن(Ш) اکسید آب پوشیده، Fe2O3.xH2O ، یا زنگ آهن است.

جاهایی که جسم آهنی زنگ زده گود شده است، نواحی آندی یا جاهایی هستند که آهن به صورت یون های Fe2+ در محلول وارد می شوند. نواحی کاتدی جاهایی است که بیشتر در معرض رطوبت و هوا  هستند، زیرا O2 و H2O در واکنش کاتدی دخالت دارند. زنگ آهن همیشه در نقاطی نسبتا دورتر از جاهای گود شده (میان نواحی آندی و کاتدی) ایجاد می شود.

مثلا وقتی که یک جسم آهنی رنگ شده زنگ می زند، نواحی کاتدی نقاطی هستند که رنگ آن زدوده شده و فلز آهن عریان در معرض رطوبت و اکسیژن قرار گرفته است. نواحی آندی، جایی که آهن گود شده، نقاطی زیر سطح رنگ شده هستند. گود شدن سبب پوسته پوسته شدن رنگ می شود و این عمل زنگ زدن آهن را تسریع می کند. خود زنگ درنقاطی میان این دو ناحیه، که معمولا به ناحیه کاتدی  نزدیکتر و از ناحیه آندی دورتر است، تشکیل می شود. تبدیل Fe(OH)2 به زنگ مستلزم (O2(gو H2O است.

آب نمک زنگ زدن را تسریع می کند، زیرا یون های موجود در آب به انتقال جریان در سلول های ولتایی کوچکی که بر سطح آهن برقرار شده است، کمک می کند. به نظر می رسد که بعضی از یون ها، مثلاCl- ، واکنش های الکترودی را کاتالیز می کنند.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب