مرجع تخصصی آب و فاضلاب

در سیستم های آبرسانی شهری،مخازن توزیع یا مخازن سرویس برای مقاصدی چون ذخیره سازی آب،متعادل سازی جریان یكنواخت تغذیه (ورودی)وجریان نایكنواخت مصرف (خروجی) ونیز تامین ومتعادل سازی، فشار طراحی واحداث می شوند .نظر به اینكه بخش قابل توجهی از هزینه های پروژه های آبرسانی شهری را احداث خازن تشكیل می دهد مهندس طراح باید اطلاعات كافی از اهداف ،تاسیسات ، ظرفیت بهینه وعملكردئ این مخازن داشته باشد . در این بخش ابتدا انواع وویژگیهای مخازن سپس محاسبات ظرفیت آنها و در پایان جانمایی وتحلیل هیدرولیكی سیستمهای دارای یك یا چند مخرن مورد بحث قرار می گیرند.
مخازن ازنظر موقعیت نسبت به سطح زمین به دو دسته تقسیم می شوند :
1- مخزن زمینی كه در روی زمین به صورت مدفون یانیمه مدفون ساخته میشود.
2- مخزن پایه دار با هوایی كه در روی پایه قرار می گیرد.

مخازن توزیع ازنظر موقعیت نسبت به سطح منطقه مصرف كنندگان به طور كلی به دودسته تقسیم می شوند :

1- مخزن سطحی كه اختلاف ارتفاع چندانی باسطح منطقه مصرف كنندگان ندارد ومعمولا درسطح زمین مستقر می شود.


2- مخزن مرتفع كه بالاتر ازسطح منطقه مصرف كنندگان توسط پایه های بتنی با فلزی (به صورت مخزن پایه دار یا هوایی) ویاتپه ماهورهای داخل واطراف شهر (به صورت مخرن زمینی ) تامین می شود شكل 1-1انواع مخازن فلزی پایه داررانشان می دهد .

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

نكات مهم در سیستم­های لوله­ كشی

1) ارتباط بین سیستم لوله­كشی نیوپایپ و سیستم لوله­ كشی فلزی
 
جهت ارتباط بین مهره ماسوره نیوپایپ با رزوه مقابل، لازم است تك اورینگ ماسوره داخل پخ 45 درجه اتصال قرار گیرد. به علت اینكه اتصالات فلزی فاقد چنین شرایطی هستند لذا مجاز به ارتباط مستقیم مهره ماسوره نیوپایپ و رزوه اتصالات سیستمهای فلزی نمی­باشیم و حتماً باید از اقلامی مانند مغزی و تبدیلها بعنوان واسطه مهره ماسوره نیوپایپ ورزوه سیستمهای فلزی استفاده نماییم.
 
2) عدم استفاده ار اورینگهای متفرقه
 
با توجه به اینكه طراحی اورینگ اتصالات نیوپایپ به گونه­ای است كه توان عملكرد بلند مدت را در سیستمهای گرمایشی دارد لذا در صورت مفقود شدن اورینگ اتصالات مختلف، مجری مجاز به استفاده از اورینگهای مشابه یا متفرقه نمی­باشد و موظف است اورینگ را از نمایندگی شركت نیوپایپ تهیه و روی اتصال نصب نماید.
 
3) مراقبت از لوله­ ها در مقابل مصالح ساختمانی
 

نظر به اینكه در زمان اجرای لوله­كشی ساختمان، سایر عملیات ساختمانی نیز انجام می­شود، رعایت نكات زیر الزامی است:
 
الف ـ رول لوله مستقیماً روی كف ساختمان در حال ساخت قرار نگیرد و با قرار دادن كارتن یا مقوا در زیر آن لوله از آسیب احتمالی محافظت شود.
 
ب ـ مسیر لوله­كشی از وجود مصالح مختلف ساختمانی از جمله پوكه­ های نوك تیز پاك گردد.
 
ج ـ پس از اجرای هر مسیر لوله­كشی و تست و تأیید مهندس ناظر، مسیر لوله مذكور با استفاده از ملات سبك پوشانده شود تا از آسیب احتمالی مصون گردد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

اقیانوس ها با معضلات متعددی دست و پنجه نرم می کنند. ذخایر ماهی های آنها با 90 درصد کاهش روبرو شده اند. یک سوم صخره های مرجانی نیز در چند دهه اخیر ، نابود شده اند. صدها ناحیه مرده در آب های آزاد شکل گرفته اند. اما با وجود همه این مشکلات، همچنان دلایلی برای امیدواری باقیمانده است. چراکه راه حل های مشترک بین المللی و برنامه های پیشنهاد شده از سوی کارشناسان ، می تواند دریاها و البته سرنوشت ما را که با سرنوشت دریاها پیوند خورده است ، نجات دهد.

راهکار اول : از سرازیر کردن مواد سمی به دریاها جلوگیری کنیم.


آلودگی دریاها انواع مختلفی دارد. از میلیون ها بشکه بنزین و روغنی که همه ساله روانه طبیعت می شود تا انبوهی از کیسه های پلاستیکی که بر روی سطح آب اقیانوس ها شناور است. اما اصلی ترین مواد آلاینده آبها ،فسفات ها و نیترات های استفاده شده در کودهای شیمیایی و فاضلاب های روانه شده به رودها و دریاها هستند. سرازیر شدن انبوهی از این مواد به دریاهای آزاد ، مناطق ساحلی را با انبوهی از مواد آلاینده سمی ، روبرو نموده است که علاوه بر مصرف اکسیژن آب ، حیات موجودات ساکن در محدوده های ساحلی را تهدید می نماید. بدین ترتیب تاکنون 405 ناحیه مرده در آبهای آزاد ساحلی پدیدار شده است.
فاضلاب انسانی در کشورهای در حال توسعه، اصلی ترین منبع آلودگی به شمار می رود ، اما در آمریکا ، اروپا و چین ، پسماندهای حیوانی و کودهای شیمیایی ، به عنوان منابع مهم آلودگی به شمار می روند. تنها در آمریکا همه ساله 10 میلیارد مرغ ، 80 میلیون گاو و 149 میلیون خوک ، حدود 500 میلیون تن ادرار تولید می کنند که بر روی خاک مراتع و دامداری ها ، ریخته می شود. کشاورزان نیز همه ساله از 55 میلیون تن کود شیمیایی در مزارع خود استفاده می کنند که بخش زیادی از آن روانه رودها و رودخانه های منتهی به دریاهای آزاد می شود. و به همین دلیل در دهانه رود می سی سی پی ما شاهد بزرگترین ناحیه مرده ایجاد شده در دنیا هستیم که در فصل تابستان هر سال که شاهد بیشترین حجم سرازیر شدن این پساب ها هستیم ، یک ناحیه مرده به اندازه نیوجرسی در آن ، پدیدار می شود. البته در دهه هشتاد و در دریای سیاه نیز ما شاهد شکل گیری پدیده مشابهی بوده ایم. لذا
بهبود شرایط تصفیه فضولات دامی و ایجاد سیستم های تصفیه فاضلاب می تواند کمک زیادی به اصلاح این شرایط بنماید.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

اكوسيستم هاي آبي، اكوسيستم هاي باز هستند اينها ضمن انرژي و آب، مواد غذايي را هم از اطراف مي گيرند در واقع صدمه پذيري اكوسيستم ها نيز از همين جا ناشي مي شود.

اكوسيستم هاي بر هم خورده و اكوسيستم هاي بر هم نخورده :

آبهاي مناطق فعاليت و زندگي ما، به ندرت مي تواند از اذيت انسان و حيوانات آن و خلاصه آلودگي، در امان مانده باشد. نمونه نقش مخالف آن را مي توان در يك درياچه كوچك و لخت كوهستاني محصور در صخره ها مشاهده كرد كه :

اول : بوسيله آب برق تغذيه مي شود

دوم : اين آب درياچه به يك جوي مي ريزد

سوم : جوي بدون آنكه انسان در آن اثر يا نفوذ و دخالتي داشته باشد از دره گذشته به يك درياچه بزرگتر مي ريزد.

اين « سيستم باز » است براي اينكه مواد متعددي از اطراف وارد آب جوي مي شوند از آن جمله :

-        سنگهاي تخريب شده از بستر جوي و ساحل

-         مواد هوموس از يك مرداب در دلتاي جوي

-        بقاياي گياهي از مراتع اطراف كه جوي را محصور كرده اند

-        فضولات حيوانات وحشي كه در اين اطراف زندگي مي كنند

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

بحران آب در خاورمیانه: کاهش ۱۴۴,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ لیتری ذخایر آب شیرین غرب ایران، عراق، سوریه و ترکیه :
نتایج مطالعه جدیدی که با استفاده از داده‌های ماهواره‌های اندازه‌گیری گرانشی ناسا انجام شده، نشان می‌دهد که بخش‌های بزرگی از ناحیه کم آب خاورمیانه منابع آب شیرین خود را طی دهه گذشته از دست داده است.
به گزارش ناسا، دانشمندان دانشگاه کالیفرنیا ایروین، مرکز پروازهای فضایی گودارد ناسا، و مرکز ملی تحقیقات جوی آمریکا کشف کرده‌اند که طی یک بازه 7 ساله که از سال 2003 / 1382 آغاز شده است؛ بخش‌هایی از ترکیه، سوریه، عراق و ایران که در امتداد حوزه آبگیر رودخانه‌های دجله و فرات قرار دارند، 144 کیلومتر مکعب از کل ذخیره آب شیرین خود را از دست داده‌اند. (هر کیلومترمکعب معادل یک میلیارد مترمکعب و هر مترمکعب معادل هزار لیتر است، بنابراین 144 کیلومترمکعب معادل 144 میلیارد مترمکعب یا 144هزار میلیارد لیتر است) این میزان تقریبا معادل آب بحرالمیت (دریای مرده) در اردن است. به عقیده این دانشمندان، 60 درصد از این فقدان آب ناشی از استخراج آب زیرزمینی موجود در سفره‌های آب زیرزمینی منطقه است.
این یافته‌ها که قرار است مقاله آن در شماره این ماه مجله معتبر Water Resources Research منتشر شود، نتایج حاصل از یکی نخستین ارزیابی‌های جامع هیدرولوژیکی مربوط به ناحیه دجله-فرات-غرب ایران است. از آنجایی‌که به دست آوردن داده‌های زمینی در این مناطق دشوار است، استفاده از داده‌های ماهواره‌ای مانند داده‌های حاصل از ماهواره‌های دوقلوی آزمایش آب‌وهوایی و بازیابی گرانشی ناسا (GRACE) ضروری است. ماهواره GRACE تصویری جهانی از تغییرات منابع آبی تهیه می‌کند که ارزش بسیار گرانبهایی دارد؛ خصوصا زمانی‌که مشاهدات هیدرولوژیکی به طور مداوم به جمع‌آوری اطلاعات نمی‌پردازند و یا آنها را در خارج از محدوده مرزهای سیاسی در اختیار دیگران قرار نمی‌دهند.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

توصیه های حمل و انبارش

حمل و نقل:
در حمل و نقل لوله های PVC-U، توجه به نکات عمده زیر ضروری است:

برای حمل و نقل لوله های PVC-U از محل کارخانه به انبارها و یا به کارگاه، باید از وسایل نقلیه با کف صاف استفاده شود. کف وسیله نقلیه باید عاری از میخ یا قسمت های تیز یا برآمده باشد. هر لوله باید در جهت طولی و بصورت یکنواخت روی تکیه گاه قرار گیرد.

در زمان بارگیری لوله های دارای کاسه، باید دقت شود که قسمت مادگی و صاف لوله ها به صورت یک در میان، در کنار یکدیگر قرار گیرند، به نحوی که مادگی لوله ها تحت فشار قرار نگیرند.

اگر لوله ها با قطرهای متفاوت بوده و داخل یکدیگر برای حمل قرار داده می شوند، باید دقت های لازم برای جلوگیری از آسیب رساندن لوله ها به یکدیگر به عمل آید.

لوله ها به نحوی داخل وسیله نقلیه بارگیری شوند که طول قسمت آزاد انتهایی آنها، که احتمالاً به صورت آزاد و طره ای قرار خواهد گرفت، بیش از یک متر نباشد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

سازمان جهانی بهداشت و صندوق بین المللی حمایت از مادران و کودکان ملل متحد (یونیسف) معیارهای برخورداری از آب سالم و کافی را بر حسب فاصله ، زمان و نوع دسترسی به آب مطابق جدول زیر تعریف کرده اند. در ایران نیز شاخص برخورداری از آب سالم و کافی بر اساس بند 4 معیارهای یونیسف و سازمان جهانی بهداشت تعریف می شود

ردیف	سطح دسترسی	فاصله / زمان	حجم احتمالی مصرف آب
1	فقدان دسترسی	بیش از 1 کیلومتر پیاده روی بیش از 30 دقیقه پیاده روی	خیلی کم 5 لیتر به ازای هر نفر در روز
2	برخورداری اولیه (پایه)	کمتر از 1 کیلومتر پیاده روی کمتر از 30 دقیقه پیاده روی	به تقریب میانگین سرانه 20 لیتر به ازای هر نفر در روز
3	برخورداری متوسط	دسترسی به آب از طریق یک شیر برداشت	به تقریب میانگین سرانه 20 لیتر به ازای هر نفر در روز
4	دسترسی اختیاری	دسترسی به اب از طریق چند شیر برداشت در داخل منزل	میانگین سرانه 200 - 100 لیتر به ازای هر نفر در روز

این نهاد های معتبر بین المللی ، شاخص برخورداری جمعیت از خدمت دهی بهداشتی دفع فاضلاب را بر اساس میزان برخورداری از تسهیلاتی که امکان جداسازی مطمئن مدفوق انسانی از تماس مستقیم با انسان را فراهم می کنند ، تعریف کرده اند.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

قانون توسعه آب شهری و طرحهای فاضلاب

ماده واحده :

به منظور بازسازی و توسعه تاسیسات آب شهرها و تکمیل طرحهای نیمه تمام فاضلاب و اولویت دادن به اجرای طرحهای فاضلاب به شرکتهای آب و فاضلاب اجازه داده می شود مخشی از منابع مالی مورد نیاز این طرحها را به طرق مشروحه زیر تامین نمایند :

تبصره 1:

به شرکتهای آب و فاصلاب استانی اجازه داده می شود بخشی از هزینه های برقراری انشعاب ، به عنوان حق تفکیکی مذکور در ماده (11) قانون تشکیل شرکتهای آب و فاضلاب مصوب 1369 را بر اساس تعرفه های مورد عمل آبانماه 1376 متناسب با رشد سالانه حق انشعاب در شهرهای با جمعیت بیش از یکصد هزار نفر ، وصول و منحصرا برای اجرای طرحهای فاضلاب و بازسازی و توسعه تاسیسات آب همان شهر هزینه نمایند.

(ضمنا مفاد ماده 11 قانون تشکیل شرکتهای آب و فاضلاب ، کماکان لازم الاجرا می باشد.

تبصره 2:

به شرکتهای آب و فاضلاب استانی اجازه داده می شود به میزان متوسط 10% علاوه بر نرخهای مصوب حق انشعاب آب و آب بهاء تا زمان نصب انشعاب فاضلاب در شهرهایی که طرحهای فاضلاب در آنها در دست اجراست دریافت نمایند.مطالعه فاضلاب شهرهایی که اجرای فاضلاب در آنها ضروری است از محل تسهیلات این بند شروع می گردد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب