مرجع تخصصی آب و فاضلاب

هدف از تصفیه آب بویلر

تولید بخاری با کیفیت مطلوب مورد نیاز سیستمهای بویلر صنعتی فعال می باشد. دستیابی به این هدف به مدیریت مطلوب فرایند تصفیه آب جهت کنترل خلوص بخار، رسوبات و خوردگی بستگی دارد به ویژه آنکه بخار باید در حد قابل قبول فاقد ترکیبات گازی، نمکها و مواد رسوبگذار برای ممانعت از آسیب دیدگی تجهیزات و مسیر تولید بخار باشد و در صورت تماس نباید اجزاء فرایند را آلوده سازد. آب و بخار باید در حد قابل قبول فاقد مواد جامد رسوبگذار باشند تا بتوان روند انتقال سریع و مطلوب حرارت را تامین نمود و در ضمن باید فاقد مواد خورنده برای لوله های بویلر باشند.

وجود رسوبات و خوردگی منجر به بروز نقص در لوله های بویلر و عدم قابلیت در تولید بخار با کیفیت مطلوب می گردد.

آب جبرانی برای جایگزینی آب از دست رفته در سیکل عموماً گستره ای از آب خام تا آب با خلوص بالا حاصل از پیشرفته ترین فن آوری پیش تصفیه را شامل می گردد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

اسمز معکوس ( Reverse Osmosis ) یا به طور اختصار RO ، یک تکنولوژی است که تقریباًٌ در هر صنعتی که  احتیاج به تفکیک مواد حل شده از حلال باشد ( معمولاٌ حلال آب است ) عمومیت پیدا کرده است . متداولترین مورد مصرف RO  در تهیه آب خالص است . در صنعت ، جهت تهیه آب DM و تصفیه فاضلاب بهداشتی استفاده زیادی از RO می شود.   فرآیند RO در تهیه آب آشامیدنی از طریق نمک زدایی آب دریا و حتی بهبود مزه ی آب از طریق حذف آلودگی های مضر ، مورد استفاده قرار می گیرد .

فشار اسمزی : اسمز، پدیده ای است که بطور طبیعی در فرایند  های بیولوژیکی متفاوت رخ می دهد. دیواره های سلول، سایر سلولهای مغذی را از خود عبور می دهد و سایر مواد را از خود دفع می کند. در این حالت، دیواره های سلول به عنوان یک غشای نیمه تراوا در نظر گرفته می شود. عبور آب از غشای نیمه تراوا که به عنوان حلال در اسمز معکوس به کار گرفته می شود، نسبت به عبور نمکها، جامدات معلق و مواد آلی سنگین در اولویت قرار دارد. در اسمز معکوس، عبور مواد بر خلاف پدیده اسمز است، به طوری که جریان از سمت غلیظ تر به سمت رقیق تر عبور می کند. اگر محلول آب نمک در داخل یک ظرف ریخته شود و توسط غشای نیمه تراوا از آب خالص جدا شود، تغییر در حجم هر یک از دو قسمت ظرف مشاهده می شود. آب خالص از میان غشا به سمت محلول آب نمک حرکت می کند در نتیجه، در سمت آب نمک، ارتفاع آب بالاتر می رود، در حالی که در بخش آب خالص ارتفاع آب، کاهش پیدا می کند. این عبور جریان آب از غشا به طرف محلول آب نمک، اسمز نامیده می شود. اگر با اعمال فشار فیزیکی یا افزایش ارتفاع محلول آب نمک، تعادل بین آب خالص و آب نمک به هم بخورد، آب خالص از طریق غشا از قسمت آب نمک به قسمت آب خالص نفوذ می کند و نفوذ تا زمانی ادامه می یابد که تعادل، مجدداٌ برقرار شود، به طوری که فشار اسمزی محلول آب نمک با فشار محلول آب نمک بروی غشای نیمه تراوا برابر شود که این نیز بستگی به فشار آب خالص بر روی غشا دارد. اعمال فشار به قسمت آب نمک را می توان توسط یک پمپ اعمال نمود. در این حالت، پمپ نیروی مورد نیاز جهت راندن مولکولهای آب از میان غشا را تامین می کند. عبور جریان آب از بخش آب نمک به بخش آب خالص، اسمز معکوس نامیده می شود.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

سالانه تنها یك میلیارد تن انواع آلاینده ها به دریای مازندران سرازیر می شود كه ۶۸۰ میلیون تن آن از رود ولگا سرچشمه می گیرد. تا جایی كه حتی آلودگی آب های شمالی و جنوبی ایران كه بیشتر مربوط به آلاینده های نفت و جیوه ای است، طعم آبزیان خوراكی را نیز تغییر داده است.
در این میان آب های دریای مازندران از سال ها پیش به دلیل ورود بی رویه مواد آ لاینده به ویژه آلاینده های نفتی دچار آلودگی فیزیكی، شیمیایی و بیولوژیك شده است، تا جایی كه حتی طعم برخی ماهی های صید شده از برخی رودخانه های شمالی ایران نیز با بوی ناخوشایند نفت همراه است. پژوهش های سازمان های ذی ربط و پایان نامه ها و تحقیقات دانشگاهی با موضوع بررسی كیفیت آب های ساحلی ایران، آلودگی آب های ساحلی دریاچه مازندران و خلیج فارس را به خصوص در فصل گرما تأیید می كند. آلودگی این آب ها كه در اثر ورود آب رودخانه های حاوی پساب های صنعتی به وجود آمده تا اندازه ای جدی است و با نگاه غیركارشناسانه نیز قابل لمس است. مهمترین دلیل اصلی آلودگی آب های ایران، ورود پساب ها و فاضلاب های گوناگون به آن عنوان شده است.
دكتر مهران یاسمی، دبیر هسته مطالعاتی و برنامه ریزی آموزشی شیلات ایران، درباره آلودگی آب های ساحلی ایران می گوید: سهم ایران در آلودگی دریای مازندران حدود ۳ میلیون تن در سال است كه در مقایسه با دیگر كشورهای حاشیه این دریا، رقم پایینی است. این در حالی است كه سالانه تنها یك میلیارد تن انواع آلاینده ها به دریای مازندران سرازیر می شود كه ۶۸۰ میلیون تن آن از رود ولگا سرچشمه می گیرد.
رود ولگا ۸۵ درصد آب دریای خزر را تأمین می كند و ۶۰ شهر بزرگ اروپایی و آسیایی در كنار آن قرار دارند.
این رودخانه مهمترین محل تخم ریزی ماهیان به ویژه ماهیان خاویاری است. به گفته یاسمی، میزان صید ماهیان خاویاری در ۴۰ سال پیش ۲۷هزار و ۴۰۰ تن در سال بود كه این رقم به ۲۰۰۰ تن در حال حاضر كاهش یافته است.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

بهره برداری مناسب از منابع و امكانات ، نیازمند مدیریتی توانمند و علمی است تا بر اساس اطلاعات دقیق ، به روز و قابل اعتماد ، تصمیمات مناسب اتخاذ شود . تولید اطلاعات به ابزار ، فناوری ، دانش ، سیستم و نیروی انسانی متخصص و كارآمد نیاز دارد كه بر اساس آنها از داده های موجود اطلاعات مورد نظر تولید شود و سپس این اطلاعات به عنوان یك مولفه مهم در امر تصمیم گیری مورد استفاده قرار گیرند . سامانه های اطلاعات مكانی یا سیستم های اطلاعات جغرافیایی ، یكی از كارآمدترین و رو به رشدترین سیستم های اطلاعاتی برای تحقق این امر می باشند .
GIS سیستمی برای ثبت ، ذخیره سازی ، كنترل ، تلفیق ، به كارگیری ، تحلیل و نمایش داده هایی است كه به لحاظ مكانی زمین مرجع هستند . واژه (جغرافیا) نباید این ذهنیت را ایجاد كند كه سیستم اطلاعاتی مورد بحث به داده های توپوگرافی ، نقشه و نقشه برداری محدود می شود . علاوه بر تهیه نقشه های پایه ، این سیستم اطلاعاتی امروزه در بخش های مختلف برای برنامه ریزی شهری ، مدیریت ترافیك ، مدیریت كاربری اراضی و مطالعات زیست محیطی نیز به كار می رود . همچنین GIS برای خدمات بانكی ، خدمات پستی ، مطالعات جمعیت شناختی ، و مدیریت تاسیسات شهری از جمله در آب و برق مورد استفاده قرار می گیرد . اگر در نظر بگیریم كه از یكسو GIS امكانات سیستمی ، بانك اطلاعاتی و رایانه ای را با فناوری های كسب اطلاعات ماهواره ای و سنجش از راه دور و شبكه های اطلاع رسانی جهانی تلفیق كرده است ، و ازسوی دیگر همه فعالیت های بشری و پدیده های طبیعی دارای ابعاد زمانی و مكانی هستند كه می توانید روی لایه های مختلف یك نقشه دیجیتال همپوشانی داده شوند ، آنگاه قابلیت و مزایای این سیستم در دسترسی سریع به اطلاعات ، جمع بندی انواع مختلف سریع به اطلاعات ، جمع بندی انواع مختلف داده ها ، تحلیل اطلاعات به طور یكجا و با هم ، بهنگام سازی ، دقت و سرعت عمل یا بالای آن مشخص می شود . نوشته حاضر با توجه به قابلیت های یاد شده ، در صدد است با معرفی سه مقاله و یك پروژه ضمن تبیین جایگاه GIS و نشان دادن آینده رو به گسترش آن ، ضرورت و اهمیت كاربرد این سیستم را در صنعت آب و برق نشان دهد و با نگاهی به فعالیت هایی كه در این زمینه در وزارت نیرو و در دانشگاهها ، مركز تحقیقات سازمان نقشه برداری و سایر مراكز علمی صورت گرفته است ، دانش پژوهان و متخصصان را علاقمند سازد كه در برنامه ریزی برای پژوهشها و فعالیت های آینده خود ، به این عرصه نسبتاً بكر نیز وارد شوند .

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

استقرار و پیاده‌سازی نظام نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه تأسیسات آب شرب کشور، چالش‌ها و دستاوردهای حاصله

در دهه اول تشکیل شرکت‌های آب و فاضلاب گام‌های بزرگ و اساسی در جهت ساخت و تجهیز تأسیسات به‌عمل آمد و اکنون که در دهه دوم عمر این شرکت‌ها می‌باشیم، توجه بیشتر به کیفیت محصولات و خدمات ارائه شده ما را بر آن خواهد داشت تا با دیدگاه دقیق نسبت به این مقوله بنگریم. اگر بهره‌برداری صحیح از تأسیسات در گرو دو عامل اساسی مدیریت فرآیند و مدیریت عملکرد بهینه تأسیسات و تجهیزات باشد، عدم توجه به نگهداری صحیح و برنامه‌ریزی شده تأسیسات و تجهیزات مورد بهره‌برداری طی سالیان اخیر موجب شده است که ضمن کاهش کارایی و اثربخشی تأسیسات و تجهیزات هزینه‌های هنگفتی از بابت تعمیرات بدون برنامه و کاهش عمر مفید اقتصادی دستگاه‌ها و تجهیزات مورد بهره‌برداری به شرکتهای آب و فاضلاب وارد گردد که چنانچه هزینه‌های غیرمستقیم ناشی از رکورد سیستم‌های تولید و انتقال آب شرب را به آن اضافه کنیم این هزینه‌ها سرسام آور خواهد بود.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

آبزی پروری یکی از ساده ترین و اقتصادی ترین راه های تولید پروتئین حیوانی است، زیرا به رغم وجود آب کافی در برخی از مناطق کشور، کیفیت زمین و خاک به گونه ای است که برای کشاورزی مناسب نیست، ولی بهره گیری از بسیاری از این زمین ها برای آبزی پروری، عملی است.
میزان تبدیل غذا به گوشت در آبزیان به مراتب بیشتر از سایر جانوران پرورشی است. آبزیان پرورشی جزء جانوران خونسرد هستند که درجه حرارت بدن آنها تابع گرمای محیط است و برخلاف پرندگان و پستانداران، نیازی به صرف انرژی برای ثابت نگه داشتن درجه حرارت بدن خود ندارند. در واقع آبزیان در مقایسه با دام و طیور، مقدار بیشتری غذای مصرفی خود را می توانند تبدیل به گوشت کنند.
برخی از آبزیان پرورشی می توانند برای تامین نیازهای غذایی خود از مواد آلی پوسیده، مازاد غذایی انسان و ازهمه مهمتر تک سلولی های گیاهی وجانوران ریز آبی استفاده کنند. تولید تک سلولیهای گیاهی (فیتوپلانکتونها) و جانوران ریزآبی (زئوپلانکتونها ) به راحتی از طریق دادن کود حیوانی یا کود آلی به آب انجام می گیرد.
بسیاری از منابع غذایی که به دلایلی نمی توانند مورد مصرف غذایی آبزیان یک منطقه قرار بگیرند، می توانند برای تولید برخی از آبزیان پرورشی مصرف شوند. برای مثال از پلانکتونهای گیاهی مناطق جزر و مدی دریاهای جنوب می توان برای پرورش انواع مناسب صدف های پرورشی استفاده کرد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

● مواد زائد جامد شهری
مدیریت مواد زائد جامد امروزه بعنوان یكی از مهمتریندغدغه های جوامع بشری مطرح می باشد. افزایش حجمزباله ها از یك سو و تنوع و گوناگونی آنها از سوی دیگر بر پیچیدگی نحوه جمع آوری و دفع آنها می افزاید.گسترش علوم و فن آوری در زمینه های مختلف شیمی ، فیزیك ، پزشكی و …… موجب ورود انواع زباله های خطرناك حتی در داخل زباله های خانگی شده است . امروزه دیگر سیستم های جمع آوری و دفع سنتی زباله ها جوابگو نبوده و نمی تواند از آلودگی های زیست محیطی ناشی از انواع زباله های شیمایی ، میكربی ، رادیو اكتیو و …جلوگیری كند. تصویب قانون مدیریت پسماندها علیرغم وجود اشكالاتی در آن ، می تواند بعنوان یكی از گامهای مهم در راه ارتقاء وضعیت مدیریت مواد زائد جامد در سطح كشور باشد . بر اساس این قانون شهر داریها در محدوده شهر ها برای اولین بار قانونا و رسما بعنوان ارگان مدیریت كننده زباله های خانگی شناخته شدند اگر چه به نظر می رسد كه اقدامات شهر داری ها به تنهایی نمی تواند مثمر ثمر بوده و موارد زیر در جهت بهبود وضعیت مدیریت مواد زائد جامد در شهر ها ضروری بنظر می رسد :
۱) تغییر الگوی مصرف مردم از طریق آموزش و فر هنگ سازی و تصویب قوانین مورد نیا ز شامل : خرید و استفاده از اجناس با دوام ، تهیه مواد غذایی باندازه مصرف ، بازیافت و استفاده مجدد در مبداء تولید
۲) استفاده از نیروهای متخصص و دارای دیدگاههای بهداشتی و زیست محیطی در مدیریت مواد زائد جامد
۳) تلاش برای تولید بیو كمپوست بجای كمپوست مخلوط از طریق ایجاد سیستم های بازیافت و جداسازی زباله ای خطرناك در مبداء تولید .
۴) تجهیز ناوگان جمع آوری و حمل و نقل زباله و استفاده از سیستم های جدید و بهداشتی
۵) مكان یابی مناسب و آماده سازی و نگهداری محل های دفن زباله و اجرای كامل تعریف دفن بهداشتی دراین مكانها
۶) انجام طرح های پژوهشی و تحقیقاتی و یافتن سیستم های
مناسب دفع زباله بر ای هر منطقه از كشور، افزایش بی رویه جمعیت شهرها ، تغییر الگوی مصرفجوامع و ازدیاد سرسام آور مواد زاید جامد و همچنینفقدان روشهای علمی و مدیریتی موثر در امر تولید،جمع آوری و دفع زباله های شهری این موضوع را به عنوان یكی از معضلات جوامع شهری در كشورهای در حال توسعه در آورده است .

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

در بسیاری از کارهای مدیریت محیط، مهم‌ترین و مفیدترین کمک و مشارکت ژئومورفولوژیست تهیه‌ی نقشه‌ی زمین است. این موضوع به ویژه در جایی نمود پیدا می‌کند که اطلاعات مربوط به توزیع زمین شکل‌ها، خاک‌ها و مواد سنگی یا عوارض پدید آمده از فرایندهای سطحی، مورد نیاز باشد. تهیه چنین نقشه‌هایی در بسیاری از طرح‌های مهندسی، برنامه‌ریزی و مدیریت زمین کاربرد و فواید زیادی در بر داشته است.
اگرچه ایده‌ی تهیه نقشه زمینی امر مشکلی به نظر نمی‌رسد، اما در عمل ممکن است مشکل باشد گذشته از نیاز به نقش‌کش مجرب و ماهر غالباً محدودیت‌ها و امکانات تهیه‌کننده‌ای بر سر راه قرار دارد. قبل از شروع به تهیه نقشه، امکانات ما عبارتند از: تعیین مقیاس نقشه، آنچه باید ثبت شود و چگونگی چاپ و تکثیر نقشه‌ نهایی.
این قیود عبارتند از:
دسترسی به نقشه‌های مبنا در مقیاس دلخواه و مورد نظر، هدف از تهیه نقشه ضرورت تهیه نقشه‌ای که وضعیت گزینشی یا جامعی از ژئومورفولوژی به دست دهد و سرانجام اینکه آیا قرار است نقشه ه تعداد زیاد چاپ و منتشر شود یا به تعداد اندک به عنوان مدارک اجرای کار.
دسترسی به ناحیه‌ای که باید نقشه‌برداری شود یا در برخی موارد که باید نقشه را به وسیله تفسیر عکس هوایی و حتی شاید بدون دسترسی به محل تهیه نمود، محدودیت‌های بیشتری در عمل پدید می‌آورد. بنابراین روشن است که عملیات اجرایی ماهیت نقشه تهیه شده را تا حد زیادی تحت تاثیر قرار می‌دهد. به منظور نیل به اهداف این بحث، توجه خود را روی تهیه نقشه‌های نظام – ارضی و تهیه نقشه‌های ژئومورفولوژیک متمرکز خواهیم کرد، زیا این دو نوع نقشه زمین بیشترین کاربرد را در مدیریت محیط دارند.
با توجه به اینکه نقشه‌های ژئومورفولوژیک در زمینه‌های بسیار گوناگونی می‌توانند مورد استفاده قرار گیرند، تعصب بیش از حد در مورد روش‌های دقیقی که باید اتخاذ شود، مطلوب نخواهد بود. به منظور نیل به اهداف برخی از پروژه‌های مدیریت محیط، به ویژه آهایی که به ثبت ما هیت نواحی بزرگ در یک زمان کوتاه نیازمندند، شاید بهتر باشد به جای رویکرد تفصیلی در تهیه نقشه‌های ژئومورفولوژیک از رویکردهای نقشه‌کشی کلی‌تری مانند تهیه نقشه‌های نظام ارضی استفاده شود. در تهیه نقشه از نوع نظام ارضی پیش از اینکه به تعیین زمین شکلهای خاص یا ویژگی‌های شیب و دامنه پرداخت شود، سعی می‌شود یک محدوده به ناحیه یا نواحی مورفولوژیک تقسیم شود. از طرف دیگر تهیه نقشه تفصیلی از فرایندهای خاص زمین شکل‌ها و مواد، همانند تهیه نقشه‌های ژئومورفولوژیک می‌تواند برای بسیاری از پروژه‌ها اساسی و ضروری باشد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب