مرجع تخصصی آب و فاضلاب

آب علاوه بر آنکه در ترکیب اندام‌ها و سوخت و ساز بدن، توزیع و دفع مواد مشارکت دارد، به‌عنوان آب آشامیدنی، خود یک ماده غذایی است و نقش موثری در انتقال مواد مغذی به بدن ایفا می‌کند. به‌طور طبیعی هر فرد با نوشیدن آب در شبانه‌روز، قسمت مهمی‌از احتیاجات بدن به مواد گوناگون را تامین می‌کند. کمبود منابع آب آشامیدنی سالم در بسیاری از کشورها موجب افزایش تجارت آب‌های بسته‌بندی شده گردیده است.

علاوه بر آن، چنین به نظر می‌رسد که در بسیاری از موارد، ذخایر قدیمی‌آب آشامیدنی مانند(شبکه‌های خصوصی و دولتی) نتوانند کلیه شرایط و استانداردهای ایمنی میکروبیولوژیکی آب راتضمین کنند. در سال‌های اخیر، تجارت بین‌المللی آب‌های بسته‌بندی شده از نظر کمی‌و کیفی افزایش یافته است ودرحال حاضرحمل و نقل این محصولات به وسیله کشتی، قطار،کامیون وحتی هواپیما صورت می‌گیرد (ترابری هوایی باتوجه به بالابودن هزینه هواپیما، بیشتردرموارد بحرانی انجام می‌شود). درمواردی که شبکه آب‌رسانی به دلایل متعدد از جمله حوادث طبیعی مانند زلزله و خشکسالی آسیب می‌بیند، استفاده از آب‌های بسته‌بندی شده می‌تواند کمک موثری در برآوردن نیازآسیب دیدگان به آب باشد. آب آشامیدنی بسته‌بندی شده (بطری شده)، آب آشامیدنی است که در ظروف بسته‌بندی می‌شود و به‌طور طبیعی دارای املاح و یا گاز کربنیک بوده و یا طی فرآیند بسته‌بندی به آن اضافه می‌شود و افزودن هرگونه مواد دیگر مانند شیرین‌کننده‌ها و یا طعم‌دهنده‌ها به آن مجاز نیست. آب آشامیدنی بسته‌بندی شده یک ماده غذایی محسوب می‌شود.
● منابع آب بطری شده
منابع تامین آب‌های بطری شده به شرح زیر است:
آب زیرزمینی: به آب‌هایی مانند چشمه، چاه‌های فوران کننده و آب چاه‌هایی که منشأ آب‌خیز آن زیر زمینی است، گفته می‌شود. آب‌های زیرزمینی ممکن است به دوگروه آب‌های حفاظت شده و نشده طبقه‌بندی شوند.

آب‌های زیرزمینی حفاظت شده به‌طور مستقیم تحت تاثیر محیط وآب‌های سطحی قرار نمی‌گیرند و از نظر میکروبیولوژیکی نیز دارای کیفیت مناسب هستند، در حالی که آب‌های زیرزمینی حفاظت نشده ممکن است تحت تاثیرمحیط قرارگرفته و از نظر میکروبیولوژیکی نیز مناسب نباشند.

آب سطحی: آب‌هایی مانند آب نهرها، رودخانه‌ها، دریاچه‌ها، آبگیرها وسدها هستند که وارد طبیعت می‌شوند.

استخراج: استخراج آب معدنی از چشمه، دالان و چاه‌های حفر شده یا طبیعی باید متناسب با شرایط زمین‌شناسی و آب‌شناسی منطقه انجام گیرد، به نحوی که از دخول هرگونه مواد خارجی جلوگیری به عمل آید.

در صورت استفاده از پمپ برای جمع‌آوری آب معدنی، باید به گونه‌ای عمل شود که احتمال انتقال هر نوع آلودگی ناشی از رویدادهای طبیعی و اعمال دیگر مانند سهل‌انگاری و یا انتقال احتمالی بیماری‌های گوناگون به افراد از طریق آب به صفر برسد. فرآیند‌های تصفیه از نظر تاثیر روی ارگانیسم‌های خاص متفاوت است. در آب‌های بسته‌بندی شده‌ای که تصفیه چندگانه دارند، احتمال وجود میکروارگانیسم‌های مضر برای سلامت انسان کمتراست. در صورت لزوم می‌توان برا صاف کردن آب از روش‌های مکانیکی (که موجب کاهش و یا حذف مواد شیمیایی می‌شوند) به شرح زیر استفاده کرد:

صافی‌های سطحی (مانند صافی‌های غشایی چین خورده

صافی‌های عمقی (مانند صافی‌های شنی و یا صافی‌های فیبری فشرده

صاف کردن با کربن فعال

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

آبیاری تحت فشار

۱. ابیاری بارانی

۲.سیستم ابیاری خطی یاLinear

۳.سیستم ابیاری  دوار مرکزی با سنترپیوت

۴.سیستم ابیاری  قرقره ای یا گان

وضعیت آب در ایران

ایران یکی از کشورهای خشک و کم باران جهان به حساب آمده و متوسط بارندگی آن 250 میلی متر ایت. متوسط بارندگی در استان یزد بین 90 تا 100 میلی متر بوده که سالانه با کاهش سفره آب زیر زمینی و پایان رفتن آم مواجه هستیم.

80 درصد آب برداشت شده از سفره های آب زیر زمینی در بخش کشاورزی مصرف می شود و بقیه در صنعت شرب و بهداشت استفاده می گردد و بیش از 90 درصد آب استحصالی در بخش کشاورزی مصرف می شود، لذا با توجه به کمبود آب در کشور، صرفه جویی از اهمیت خاصی برخوردار می باشد که ما با استفاده از سیستم های آبیاری تحت فشار می توانیم در مصرف آب صرفه جویی کنیم و حتی سطح زیر کشت را نیز افزایش دهیم.

آشنایی با سیستم های آبیاری تحت فشار

1.آبیاری بارانی

۱ـ۱  آبیاری بارانی کلاسیک:

شامل: 1- سیستم کاملا متحرک 2- سیستم نیمه متحرک 3- سیستم ثابت با آب پاش متحرک 4- سیستم کاملا ثابت.

سیستم کاملا متحرک:

در این روش کلیه سیستم قابل انتقال و جابجایی است و بیشتر جهت استفاده از آبیاری تکمیلی استفاده می شود.

سیستم کلاسیک ثابت با آبپاش متحرک:

در این روش کلیه لوله ها و بال ها ثابت است و فقط آبپاش ها که روی رایزرها نصب می شوند متحرک است. در این روش کلیه لوله ها را می توان در زیر خاک نصب کرد. مزایای این روش سهولت کار با آن و سادگی سیستم است.

سیستم کاملا ثابت:

در این روش کل سیستم کاملا ثابت است و بیشتر برای خزانه کاری و محصولات خاصی استفاده می شود.

لازم به یادآوری است که هنگاه عملیات کاشت و برداشت و در پایان فصل آبیاری کلیه لوله های روی سطح زمین را باید جمع آوری نمود.

مزایای آبیاری بارانی کلاسیک:

1.صرفه جویی در مصرف آب و توزیع یکنواخت آب در مزرعه.

2.امکان آبیاری در اراضی شیبدار و ناهموار.

3.توزیع یکنواخت سم و کود در مزرعه.

4.تمیز شدن برگ گیاهان و جلوگیری از سرمازدگی.

5.کاهش علف های هرز در مزرعه.

6.کاهش هزینه های تولید.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

یزد با خشگی آشناست و هنر ماندن در کنار این , ماده اولیه حیات نیازمند اریه راه حل های منطقه و در خور استفاده همگان کاریز یا قنات زنده ترین نمونه پیکار کم آبی و اوج ابتکار تحسین آمیز انسان های منطقه فلات مرکزی ایران است . حفر چاه ها و ایجاد کانال ها و ارتباط منطقی آنها درگرمای طاقت فرسای کویر در نهایت رساندن آب شفاف به مظهر قنات تنها کار بزرگ مردان خطه های کویر است که اینک پس از گذشت قرن ها بینندگان را سخت متاثر و به تحسین وا می دارد و جوی های آب قنات همچون شاهرگ های حیات , منطقه بس طولانی را موزون ترین آهنگ طی نمودن و مژده دمیدن جان را در گیاهان و آواز خوش زنده ماندن را در زیستمندان جاودانه می خواند و چه خوش گوار است شنیدن ترنم اهنگ حرکت اب در روان جوی ها .
آب قنات ها هم به مصرف ابیاری درختان و گیاهان و هم جیره رفع عطش ساکنان است . ساکنان به اهمیت آب آگاه و کاملا ً بر حذر از صراف . میراب ها با ابزاری کاملا ً ابتدایی و بر مبنای اعتماد کار تقسیم را عهده دار و از پس کارها چنان فاعقانه بر می آمدند که گویی مدیریتشان ذاتی است .

آب انبارها و یخچال ها

الف- آب نبار و نقش آن در اماکن مسکونی :
ازعمارت های قدیم که در نسل جدید مورد بازدید قرار می گیرد و دل هر بیننده را با دیدنش بی قرار می سازد ساختمان های شکیل آب انبار ها ست . نقشه ای ساده و مصالحی مصطلح ساختمانی کارآمد را برای مصرف کنندگان آب محلات قدیم تدارک می دید . این بنا شامل یک مخزن هدایت و با بادگیر خنک و توسط یک شیر و با طی پله های متعدد و با مشروبه ها , کوزه ها و صبوها به منازل مغازه ها حمل و بدست مصرف کننده می رسید.

آب انبار ها در نقاط حساس محله ها عمارت می شدند , که چه از حیث تراکم و چه از نظر سهولت دسترسی برای ساکنان تقریباً به یک اندازه و فا صله مسافرت داشته باشد و اینک که شبکه لوله کشی شهری شیر های آب را به داخل مکان های مصرف کشانده این گذر ها هم خالی از شور و حالند و نه کیایی و نه بیایی و نه احوالی از همسایه ها . ساختمان اب انبار ها اگر چه برپایند ولی ساکت و خاموش . دیگر از آن بوی رطوبت و عطر خاک آبدبده و خنکای سایه دلپذیر ساباط خبری نیست و بی فرهنگان گم کرده نشان این به یادگار مانده های دوران را به زباله دان مبدل ساخته و دیدن اینگونه مناظر چه تلخ است و گران که روندگان امروزی به ارزشمند ترین آثار بجا مانده از گذشتگان خود این چنین بی با کانه وگستاخانه توهین کنند . باشد که چنین مباد .

ب- یخچالها :

یکی دیگر از سازه های ساده خشت و گلی بر حسب ضرورت آن زمان ساختمان یخچال ها ست . این بنا کلا شامل سه بخش است .

1-حوض یخ بند : محوطه ای مستطیل بزرگ با عمق کم , در قسمت شمال ساختمان که از جهت های شرق , غرب و جنوب با دیوار بلند احاطه شده تا سایه دیوار ها بر برودت هوا در زمستان بیافزاید و یخ بندان با ضخامت مناسب انجام شود

2-مخزن یخ : یا محل انبار یخ های در زمستان که قیفی شکل است ودر زمین کنده شده و دارای هرز آبی است که یخ های اب شده را به خارج از مخزن برساند. جدار این مخزن قیفی شکل کاهگلی است و عمق ان بسته به حجم مورد نیاز است . (عمق یخچال های میبد 6 متر است ).

3- گنبد بزرگ : روی مخزن قیفی یخچال را یک گنبد بزرگ مخروطی می پوشاند و در حقیقت اصلی ترین بخش ساختمان همین گنبد است که با دیوار های ضخیم و حجم بزرگ حفاظ مناسبی برای نگهداری یخ های انباشته در مخزن است .

یخچال ها در دو فاصله کوتاه از سال فعال بوده اند . یک چله زمستان و چله تابستان در زمستان برای انبار کردن یخ و در تابستان فرح بخش و گوارای وجود لب تشنگان . عمارت یخچال ها بیشتر از اب انبارها آسیب دیده و می رود تا با بقیه رفتگان هنر و اندیشه مان از خاطرات و میدان دید آیندگان محو شوند .

چاهها و حوضخانه ها

کمتراز نیم قرن از ایجاد شبکه اب یزد میگذرد و هنوز در خاطره ها نشستن بر سکو ها و در پشت فرمان چرخ و چاه ها و کشیدن دلوهای لاستیکی مملو از آب سرد چاه و یاد خشتگی تلاش دست یابی به آب در اعماق تاریک و سخت زمین کویر از ذهن های پنجاه سالگان محو نگردیده و دقت ما در بزرگ ها در تمیز نگهداشتن و بجا استفاده کردن آب ها و در حقیقت ارج نهادن به زحمت مردان ع این پیش کسوتان قانع آن روزگاران . درود بی پایان به هنرمندان , نقاشان , عکاسان ,نویسندگان و شاعران این یاد آوران گذر دوران و مایه بنیان آدمیان .

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

تعریف تلفات آب
منظور از تلفات آن قسمت از کل تولید آب است که مورد استفاده مفید مصرف کنندگان قرار نمی گیرد ، در بهره برداری از تأسیسات آبرسانی به کار نمی رود و یا به طور نا معقول و افراط آمیزی مورد مصرف واقع می شود
 
انواع تلفات
1.نشت های بزرگ
نشت های بزرگ اغلب در تأسیسات آبرسانی بوقوع می پیوندند ، این قبیل نشت ها معمولا به علت شکستگی عمده در خطوط اصلی پدیدار می شوند . این نوع نشت ها معمولا همراه افت فشار در سیستم آبرسانی و بصورت خروج آب از سطح زمین و در مواردی فرسایش خاک و نشست زمین آشکار می شوند. ای گونه نشت ها در اولین فرصت باید تعمیر گردند زاری سیستم آبرسانی بایستی همواره دایر باشد . با وجود این که تعداد این گونه نشت ها زیاد است ، ولی مقدار آبی که بر اثر این نوع نشت هدر می رود به نسبت کم است .
2.نشت های کوچک
مهمتر از نشت های بزرگ نشت های کوچکی هستند که ممکن است سال ها و یا هرگز شناسایی نشده و باعث تلفات تجمعی آب شوند . دلایل زیادی همچون سوراخ شدن لوله ها در اثر خوردگی ، اتصالات غلط ، مصالح نامرغوب ، اجرای بد ، بستر ناسالم لوله ، شیرهای نصب شده ، انشعابات پوسیده و یا شیرهای آتش نشانی معیوب می توانند باعث ایجاد این نشت ها شوند . اغلب این نشت ها به علت صدمات تصادفی که در مواقع ساختمان سازی ها ، جاده سازی ها و یا کندن ترانشه برای احداث سایر تأسیسات شهری به تأسیسات آبرسانی وارد می شود .
این گونه نشت ها به آسانی قابل درک نیست و باید با یک برنامه سیستماتیک بلند مدت ، با استفاده از ابزار اندازه گیری جریان آب ، وسایل شنود و تکنیک های خاص شناسایی گردند .
3.انشعابات غیر مجاز
انشعابات غیر مجاز شامل انشعاب غیر قانونی از شبکه ، انشعاب از انشعاب قانونی مشتری دیگر ، انشعاب از لوله اصلی زیرزمینی و یا نصب یک لوله و شلنگ به شیرهای عمومی می باشد که مصرف کننده بدلیل نپرداختن هزینه مصرف ، خود را موظف به رعایت صرفه جویی و جلوگیری از اتلاف آب نمی دانند .

 
علل تلفات آب در تأسیسات آبرسانی
1.نشت از مخازن ، خطوط اصلی انتقال آب و سایر تأسیسات آبرسانی و همچنین انشعابات و متعلقات از طریق
منافذ بوجود آمده بر اثر کاربرد مصالح نامرغوب ، اجرای بد ، خوردگی و یا فرسودگی
شکستگی ها در خطوط و ساختمانهای آبی (مخازن، واحدهای تصفیه و...) به خاطر نشست زمین، تورم خاک(بویژه رس)، ارتعاش، ضربه قوچ، تغییرات درجه حرارت (بویژه یخبندان) و ترافیک سنگین در روی خطوط اصلی در جاده ها.
اتصالات ناقص
واشرهای ناقص و نامناسب، تمام بست ها و واشرهای مامناسب می توانن باعث اتلاف قابل توجه آب شوند .
2.طراحی غلط : نظیر کنار هم قرار دادن لوله آب سرد و گرم در طول زیاد ، استفاده از مواد و مصالح نامناسب و رنگ دهنده به آب در لوله ها . در چنین شرایطی ممکنست مصرف کننده مقادیر قابل توجهی از آب را به هدر دهد تا آب خارج شده از شیر به قدر کافی گرم ، سرد و یا صاف شود .
3.کوتاهی در بستن شیر فلکه ها پس از هر بار برداشت آب، چه به طور تصادفی از روی بی توجهی و چه به طور عمد
4.اسراف در مصرف آب ( برداشت بیش از نیاز ) خواه برای شستن ظروف یا آبیاری باغچه و یا شستشوی اتومبیل.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

آب جاری یا آبی که از چشمه‌ها خارج می‌شود، نباید از روی یک ناحیه ناپایدار حرکت کند.  وجود آب در سطح دامنه، علاوه بر نقش فرسایشی، به راحتی می‌تواند به داخل دامنه نفوذ کرده و به سرعت بر ناپایداری آن بیافزاید.  دور نمودن آب از سطح دامنه و جلوگیری از نفوذ آن، مخصوصاً در مورد دامنه‌هایی که بطور بالقوه ناپایدارند، از مهمترین روشهای مهندسی دستیابی به پایداری است.

انواع روکشهای زهکشی آبهای سطحی

شبکه زهکشی بسطی
برای آن که آب به داخل دامنه نفوذ نکند باید ترتیبی داد تا هرچه زودتر سطح دامنه را ترک کند. احداث آبروهای مناسب در سطح دامنه، یا در روی پلکانها، یکی از مهمترین تمهیدات در این مورد است.  این آبروها باید ضمن دارا بودن گنجایش و شیب کافی، بسترشان نیز غیر قابل نفوذ باشد.  برای جلوگیری از تخریب و پر شدن این جویها در طول زمان، می‌توان آنها را با قطعات سنگ پر نمود.

این روش در مورد دامنه‌های خاکی یا دامنه‌های متشکل از سنگهای تجزیه شده، مفید واقع می‌شود و می‌تواند علاوه بر پیشگیری، در مراحل اولیه حرکت دامنه نیز نقش ترمیمی داشته باشد.  نقش مهم دیگر شبکه زهکشی سطحی جلوگیری از فرسایش سطح دامنه توسط آبهای جاری است.

مسدود کردن شکافها
ترکها و شکافهای سطحی محلهای مناسبی را برای نفوذ آب به داخل دامنه فراهم می‌کند.  وجود این شکافها، مخصوصا در مراحل آغازین توسعه یک ناپایداری جدید، مشکل آفرین تر می‌شود.  پر کردن این شکافها توسط مواد غیر قابل نفوذی مثل رس، بتن یا مواد نفتی می‌تواند تا حدود زیادی از انباشته شدن آب و نفوذ آن به داخل دامنه جلوگیری کند.  این روش هم در مورد دامنه‌های خاکی و هم سنگی قابل اجراست و می‌تواند هم در پیشگیری بکار رود و هم درمراحل اولیه ایجاد یک زمین لغره، پیشرفت آن را کند یا متوقف نماید.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

به سوراخ استوانه ای شكل عمودی یا مایل كه در زمین حفر شده است چاه گفته میشود.در این صورت روشن است كه هر گونه سوراخ استوانه ای شكل حفر شده در زمین ،یعنی از چاههای جذبی فاضلاب گرفته تا چاههای اكتشافی كه امروزه تا 16 كیلومتری زیر سطح زمین ادامه می یابد ،چاه گفته می شود. تاریخ دقیق اولین حلقه چاهی كه بشر حفر نموده است، به درستی معلوم نیست. مع هذا بیشتر دانشمندان به این باورند كه قدیمی ترین چاه در دنیا چاه یوسف در نزدیكی قاهره است كه در قرن نوزدهم قبل از میلاد مسیح تا عمق 90 متری ،در سازند سخت حفر شده است. آن چه مسلم است این است كه حفر چاههای آب ، به ویژه در كشورهای خشك و نیمه خشك ، هنگامی متداول شد و گسترش یافت كه رودخانه ها ، قنوات و چشمه ها ، دیگر پاسخگوی نیازهای آبی بشر نبودند. افزون بر این ، پیشرفت صنعت نیز شرایط را برای حفاری در اعماق زمین از طریق اختراع دستگاههای حفاری میسر ساخته است.

اولین حلقه چاه همیق در ایران در سال 1315 در نزدیكی تهران حفر شد. در استان راسان ، اولین حلقه چاه عمیق در سال 1329 در نزدیكی چناران حفاری گردید.

در ایران از اوایل دهه 1320 به بعد به تدریج حفر چاه متداول شده است. در حال حاضر حدود 230000 حلقه چاه عمیق و نیمه عمیق حفاری و مورد بهره برداری قرار می گیرد و سالانه حدود
 34 میلیارد متر مكعب آب از منابع آبهای زیرزمینی توسط آنها بهره برداری می شود. در این صورت روشن است كه چاه به عنوان یك منبع آب ، از اهمیت زیادی بهره مند است.

چاههای آب را بسته به عمق ، روش حفر و استفاده ای كه از آنها به عمل می آید به انواع زیر تقسیم می كنند:

چاههای دستی

این چاههای قدیمی ترین و ابتدایی ترین چاههای آب به شمار می آیند كه در گذشته ، بیشتر از امروز متداول بوده و مورد استفاده واقع می شدند. در روستاهای ایران چاههای دستی زیاد است و از آب آن برای مصارف شرب چند واحد مسكونی و یا برای مصارف شرب و دام كوچ نشینان استفاده می شود. چاههای دستی را اغلب در رسوبات آبرفتی و با وسایل ابتدایی (كلنگ و بیل) تا عمق برخورد به سطح آب زیرزمینی و تا چند متری زیر ان حفر می كنند. چون حفر چاه با دست در اعماق زیاد ، با مشكلات فراوانت همراه است، لذا این چاهها را اغلب در نقاطی حفر می كنند كه عمق برخورد به سطح آب زیرزمینی زیاد نباشد(بین 5 تا 40 متر). آب این چاهها را با طناب و دلو ، یا با كمك حیوانات (گاو چاه) و یا توسط تلمبه های دستی به سطح زمین منتقل می سازند. امروزه از نوعی پمپ به نام «كف كش» نیز استفاده می كنند. به منظور ایمنی و جلوگیری از ریزش دیوارة چاه ، آن را توسط تخته سنگ ، آجر ، بتون و یا لولة جدار پوشش می دهند. این پوششها باید كشبك باشند و به آن اجازه ورود به چاه را بدهند.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

دستیابی به منابع آب زیرزمینی و استخراج آن توسط قنات ، هنگامی ضرورت یافت كه رودخانه ها و چشمه ها دیگر قادر به تأمین نیازهای روز افزون بشر به آب نبودند. در كشورهای خشك تا نیمه خشك ، مانند ایران ، در گذشته نیز مانند امروز ، آب كم یاب بود. از سوی دیگر ، تنها كشوری می توانست بر چنین مشكلی فایق آ’د و بر منابع عظیم زیرزمینی دست یازد كه شرایط زمین شناسی – ژئومورفولوژی و تكنیك برای آن مهیا بود. تمام این شرایط در ایران بیش از هزار سال پیش فراهم بود. به همین دلیل ایرانیان قدیم مبتكر قنات شدند و فن آن را از این كشور به كشورهای دیگر
 منتقل نمودند.

گسترش حفر قنات و زه كشی مصنوعی تا آنجا پیش رفت كه تمدن ایران باستان بر آن استوار شد و خدماتی كه ایرانیان طی تاریخ تمدن خود در این زمینه انجام داده اند، در نوع خود بی نظیر و از لحاظ فنی قابل تحسین است.

دامنه حفر قنات و پیشرفت تكنیك آن در ایران تا آن حد شكوفایی داشت كه به حق می توان ایرانیان را در این زمینه با مصریان در زمینه احداث سد و مهار آبهای سطحی و با رومیان در خصوص معماری و یا با مهندسین یونانی مقایسه كرد. در هر حال ، آنچه مسلم می باشد این است كه سرزمین نسبتاً خشك ایران بدون استفاده از آبهای زیززمینی قادر نبود مركز یكی از تمدن های كهن بشری در جهان ، درآید.

برای ما ایرانیان قنات ، چه به لحاظ تاریخی و چه از حیث این كه در ایران حدود 50000 رشته قنات وجود دارد كه 290000 رشته از آن دایر بوده و سالانه حدود 8 میلیارد متر مكعب آب زیرزمینی توسط آنها استحصال می شود ،حایز اهمیت فراوان است.

كسب اطلاع از وجود آبهای زیرزمینی در یك منطقه ، در گذشته آسان نبود. راههایی كه در آن زمان برای این منظور دنبال می كردند عبارت بود از:

1-شناخت كلی منطقه و شناسایی سایر منابع آب ، نظیر چشمه و غیره.

2-شناخت آبهای زیرزمینی از روی پوشش گیاهی ، و شناسایی گیاهانی كه در این رابطه حائز اهمیت بودند؛ مانند خارشتر ، نی ، كرك و پونه.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب