مرجع تخصصی آب و فاضلاب

آلودگی محیط زیست، از مهمترین مشکلاتی است که امروزه جهان با آن مواجه است. اگر کنترلی برروند رشد تصاعدی این پدیده انجام نگیرد با فاجعه محیط زیست روبرو خواهیم شد. در یک تعریف ساده، آلودگی محیط زیست عبارتست از هرگونه تغییر در ویژگیهای اجزای محیط زیست به طوری که استفاده پیشین از آنها را ناممکن کند و به طور مستقیم یا غیرمستقیم حیات موجودات زنده را به مخاطره اندازد.
برای کنترل و یا حذف آلودگی می بایستی منشاء تشکیل دهنده آلودگی را شناسایی کرده و راهکارهای لازم برای رفع آنرا بیابیم. صنعت نفت به ویژه عملیات پالایش از مواردی است که در ایجاد این آلودگی سهم زیادی دارد. در این میان عواملی چون افزایش کمّی تصفیه نفت خام به علت رشد تقاضا و احداث پالایشگاه های بزرگ به ویژه در کنار شهرها و مناطق پرجمعیت به علت صرفه جویی در هزینه های حمل و نقل، سبب افزایش میزان آلودگی، از سوی این صنایع شده است.
آلودگی هوا را می توان به عنوان نخستین مورد از آلاینده های پالایشگاهی، مطالعه و بررسی کرد. در پالایشگاه های ساده، پالایشگاه هایی که در آنها عمل تقطیر، تبدیلات کاتالیستی، تصفیه با هیدروژن و تأسیسات خارج از محل وجود دارد، مقدار کل نفت مصرف شده که شامل سوخت مصرفی و نفت به هدر رفته در عملیات تولیدی است نباید از۳/۵ درصد مقدار محصول بیشترشود. همچنین برای پالایشگاه هایی که دارای واحدهای تبدیلی ثانویه (Secondary Conversion Units) همچون هیدروکراکرها یا واحدهای تولید روانساز هستند، این مقدار نباید بیشتر از۶-۵ درصد و در برخی موارد تا۱۰ درصد محصول شود.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

مثلاً احیای مستقیم Cr(iv) (سمی و محلول) به Cr(III) (كمتر سمی و نامحلول)، اكسیداسیون Mn(II)، انتقال فعال جیوه به خارج سلول توسط اپران mer و زیست درمانی به معنی استفاده از این موجودات در پاكسازی محیط از آلودگی هاست. می توان سویه های باكتری مهندسی شده ای ایجاد كرد كه توانایی زیادی در تجمع یون های فلزی داشته باشند. تلاش هایی كه در این راستا انجام شده شامل بیان بالای پپتیدها یا پروتئین هایی نظیر پلی هیستیدین ها یا متالوتیونین ها است كه به فلزات متصل می شوند.
فایتوكلاتین ها، كلات كننده های بیولوژیكی فلزات سنگین هستند كه وجود آنها در گیاهان و بعضی موجودات دیگر (مخمرها و نوعی نماتد) اثبات شده است. در گیاهان از ریشه به ساقه و برگ ها منتقل شده، باعث افزایش تجمع فلزات سنگین در برگ های گیاه می شوند. PCها، پپتیدهای غنی از سیستئین هستند كه در پاسخ به تنش فلزات سنگین ساخته می شوند. آنزیم دست اندركار سنتز، PC سنتتاز (EC۲.۳.۲.۱۵) است كه این پپتید را از گلوتاتیون می سازد. گلوتاتیون منبع اصلی تیول های غیرپروتئینی در بیشتر سلول های گیاهی است و نقش دهنده و پذیرنده الكترون را در بسیاری واكنش های بیولوژیكی ایفا می كند. طبیعت نوكلئوفیلی گروه تیول، در تشكیل باندهای مركاپتید و واكنش با الكتروفیل های انتخابی اهمیت به سزایی دارد. این واكنش به همراه پایداری نسبی و حلالیت بالای گوتاتین در آب، آن را برای حفظ گیاهان از تنش های محیطی از جمله تنش فلزات سنگین مناسب می كند. گلوتاتیون همچنین در سم زدایی از تركیبات آلی نقش دارد، یكی دیگر از وظایفی كه برای آن پیشنهاد شده است نقش آن در چرخه سلولی است به این ترتیب كه با افت مقدار گلوتاتین تقسیم سلولی در مریستم هایی غیر از مریستم ریشه كاهش می یابد. گلوتاتیون، همچنین در تشكیل آنتوسیانین ها و تجمع آنها در واكوئل نیز نقش دارد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

كشورهای پیشرفته غربی با بهر ه گیری از راهكارهای مختلف توانسته اند در جهت كنترل این بیماری در كشورهایشان موفق باشند. اما در همین حال این بیماری همچنان در كشورهای آسیایی و آفریقایی قربانی می گیرد. براساس بررسی سازمان بهداشت جهانی در سال ،۲۰۰۴ بیش از ۶۵ كشور در جهان با این بیماری دست به گریبانند. در این حال جنگ ها و نابسامانی های اقتصادی در كشورهای فقیر و در حال توسعه سبب می شود كه مسائل بهداشتی در این كشورها با مشكلاتی مواجه شود كه در ادامه سبب بروز بیماری هایی در این كشورها خواهد شد. از این جمله كشورها كه در حال حاضر نیز كارشناسان بهداشت در تلاش برای كاهش موانع بهداشتی آن هستند می توان عراق را نام برد. صندوق كودكان سازمان ملل متحد (یونیسف) در سال گذشته نسبت به افزایش تعداد كودكان مبتلا به این بیماری و دیگر بیماری های عفونی در عراق ابراز نگرانی كرد. در این كشور به سبب بروز جنگ و تخریب سیستم آب رسانی در برخی از قسمت ها، آب شهر با فاضلاب آلوده شده است. بیشتر مبتلایان به وبا در عراق كودكان هستند از سویی بسیاری از زائرین عراقی در اماكن مذهبی بهداشت را رعایت نمی كنند و این امر به گسترش این بیماری میكروبی كمك می كند. همسایگی این كشور با ایران كه چهل سال سابقه وبا دارد یكی از عوامل انتقال وبا به این كشور و دیگر كشورهای همسایه است. مسئولین در تلاشند تا آموزش همگانی وبا را در این كشور كنترل كنند.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

● مقدمه
بسیاری از بیماری‌های واگیردار و نیز برخی از بیماری‌های غیر واگیر می‌توانند از طریق محیط به انسان منتقل شوند. در فرایند ابتلای انسان به بیماری‌هایی كه محیط در آنها نقش دارد، می‌توان سه ركن اساسی “منبع” ، “نحوه انتقال” و “حساسیت فرد” را مورد تجزیه و تحلیل قرار داد. این سه ركن به صورت یك ساختار زنجیره ای در اشاعه بیماری‌ها و عوارض زیست محیطی دخیل هستند. گرچه كنترل و حذف یك بیماری با منشاء، محیطی با حذف هر یك از این اركان ممكن است، ولی راهبرد اساسی بهداشت محیط ایجاد موانع متعدد در هر یك از این اركان است. این ایده به فلسفه ایجاد “موانع چندگانه” در سازگان یك بیماری موسوم است. این موانع چندگانه سرانجام شیوه مطمئن و موثری در مهار و پیشگیری بیماری‌های منتقله از محیط در اختیار خواهد گذاشت. در كنترل یك بیماری منتقله از محیط می‌توان به طور نظری راهكارهای مختلفی جهت مهار و حذف بیماری طراحی كرد. دیدگاه راهبردی بهداشت محیط در كنترل بیماری‌ها، ‌ایجاد و گسترش موانع متعدد در مسیر یك بیماری است در برقراری این موانع چندگانه همواره ملاحظات اقتصادی و هزینه - اثربخشی مهمترین عوامل خواهند بود. ذیلا به شرح و بسط معیارهای سه ركن مذكور كه نهایتا هدف كنترل و پیشگیری از بیماری‌های منتقله توسط محیط را دنبال می‌كنند، خواهیم پرداخت.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

کنترل خوردگی و رسوب در سیستمهای آبی

کنترل (مونیتورینگ) خوردگی جزء ضروری ترین بخش از برنامه های بهسازی آب می باشد. تعیین نمودن ماده بازدارنده مؤثر و بدست آوردن میزان مطلوب و بهینه ای از مواد شیمیایی با بیشترین راندمان در این روش مورد استفاده قرار می گیرد.

منظور از مونیتورینگ خوردگی، تعیین و پیش بینی نمودن وضعیت خوردگی سیستم می باشد. بطور اساسی در مونیتورینگ 2 هدف مدنظر می باشد: 1) بدست آوردن اطلاعاتی از وضعیت و چگونگی تجهیزات (از لحاظ خوردگی) 2) تشریح اطلاعات بدست آمده براساس متغیرهای موجود (از قبیل pH، دما، کیفیت آب، مواد شیمیایی و غیره ...) که نتایج زیر را دربر دارد:

1-افزایش طول عمر تجهیزات کارخانه.

2-اصلاح و بهبود کیفیت محصولات کارخانه.

3-کاهش تعمیرات غیر ضروری کارخانه (تعویض تجهیزات).

4-کاهش در هزینه های عملیاتی و اپراتوری.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

تحلیلی بر تجربه موفق رویکرد سیستمی ذخیره و انتقال در مدیریت منابع آب منطقه طبس

از ۶۵۰ سال پیش مردم منطقه طبس با هدف تنازع بقا در اقدامی جسورانه، سیستمی جامع را برای مدیریت منابع آب خود طراحی و اجراء نمودند که اکنون می‌تواند به‌عنوان یک نمونه عالی از تلاش خلاقانه بشر، الهام‌دهنده مهندسین آب در سراسر جهان باشد که یکی از مهمترین چالش‌های بشر در قرن بیست و یکم را در پیش رو دارند.

آثار اصلی سیستم یکپارچه مزبور در کوهستان‌های صعب‌العبور شمال‌غربی شهر طبس شامل بلندترین سدوزنی - قوسی و مرحله‌ای دنیا به مدت ۵۵۰ سال (تا ابتدای قرن بیستم) در منطقه کریت با هدف ذخیره جریان فصلی رودخانه کریت، کانال ترکیبی هدایت جریان تنظیمی از سد از طریق قنات و روباز تا ده کریت به طول ۲۶ کیلومتر می‌باشد.
۵۰ سال بعد در منطقه شمال‌شرقی شهر طبس سد مهم دیگری احداث گردید. سد عباسی بر روی طاق احداث شده و تا سالیان متمادی گمان همه بر آن بوده که به‌دلیل ترس از شکست سد و همزمانی ساخت آن با جنگ، پائین آن خالی گذاشته شده است در حالی‌که این موضوع به‌نحو بسیار هوشمندانه‌ای به‌کار گرفته شده است.
در واقع کارکرد اصلی این سد کاهش پیک سیلاب‌های رودخانه نهرین برای حفاظت از شهر طبس می‌باشد، نکته مهم دیگری که بایستی در مورد سد عباسی به آن اشاره نمود، این است که این سد به‌دلیل عدم انباشت رسوبات به معنای واقعی کلمه یک توسعه پایدار محسوب می‌شود و می‌توان انتظار داشت این سد صدها و هزاران سال سیلاب‌های رودخانه نهرین را کاهش دهد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

د‌ر برابر هر آنچه د‌ر این د‌نیا رخ می‌د‌هد‌، مسئول هستیم، ما رزم آوران نوریم، با عشق و اراد‌ه خود‌، می‌توانیم سرنوشت خود‌ و بسیاری د‌یگر را د‌گرگون سازیم.
۷۵ د‌رصد‌ سطح زمین را آب فراگرفته اما ۹۸ د‌رصد‌ این آبها شور است. فقط ۲ د‌رصد‌ از آب‌های سطح زمین شیرین است و بیشتر آب‌های شیرین یخ‌زد‌ه است و ما فقط از کمتر از ۱د‌رصد‌ این آب‌ها می‌توانیم استفاد‌ه کنیم. آب بعضی از شهرهای ایران آن قد‌ر خوب و گواراست که د‌ر بازارهای جهانی بیش از نفت خام قیمت د‌ارد‌. از این منبع گران‌بها د‌رست استفاد‌ه کنیم.
برای شستشوی ظروف، مقد‌ار کمی مایع ظرفشویی و استفاد‌ه از یک لگن آب یا پرکرد‌ن کاسه ظرفشویی از آب و سپس آب کشید‌ن با مقد‌ار کمی آب، کافی است. با این کار هم از هد‌ر رفتن آب جلوگیری می‌کنید‌ و هم فاضلاب کمتری تولید‌ می‌شود‌. ضمن آنکه مصرف د‌رست مایع ظرفشویی یا هر یک از مواد‌ پاک‌کنند‌ه د‌یگر، موجب آلود‌گی کمتر فاضلاب می‌شود‌.
اغلب کود‌کان و بعضی از بزرگسالان از ایستاد‌ن زیر د‌وش آب گرم د‌ر تمام زمان استحمام لذت می‌برند‌. با توجه به اینکه د‌ر هر د‌قیقه ۱۰ تا ۲۰ لیتر آب از د‌وش خارج می‌شود‌، حتی اگر مد‌ت استحمام ۱۰ د‌قیقه باشد‌، حد‌ود‌ ۱۰۰ تا ۲۰۰ لیتر آب وارد‌ چاه یا شبکه فاضلاب می‌شود‌.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب