مرجع تخصصی آب و فاضلاب

فاضلاب را از روی ترکب فیزیکی ، شیمیایی و زیست شناختی (بیولوپژیکی) آن مشخص می کنند:

الف : مشخصه های فیزیکی (مواد جامد ، رنگ ، بو ، دما ، کدورت و چگالی)
 
الف-1 : مواد جامد :

عبارت است از مواد شناور ، مواد قابل ته نشینی ، مواد کلوییدی و مواد محلول است . در کل مواد جامد عبارت است از تمامی موادی که به شکل پسمانده تبخیر فاضلاب در دمای 103 تا 105 درجه باقی می ماند

الف-2 رنگ :نمایانگر وضعیت یا عمر فاضلاب است رنگ هر فاضلاب نمایانگر وضعیت کیفی آن نیز میباشد

الف-3 : بو :بوی فاضلاب معمولا" از گازهای حاصل از تجزیه مواد عالی یا گازهای محلول در آن و یا از مواد افزوده شده به فاضلاب ناشی می شود بو یکی از مهمترین مشخصه های فاضلاب است ک اختلالات و موانع زیادی در مسایل بهداشتی ، تشخیص بو و حتی مانع سرمایه گذاری در نقاط آلوده به فاضلاب می شود

الف-4 : دما :

عدم کنترل دمی فاضلاب های صنعتی و خانگی که معمولا" به دلیل واکنشهای زیست شناختی با افزایش رو برو است باعث ایجاد شوک به آبهای پذیرنده فاضلاب های فوق از لحاظ افت شدید اکسیژن محلول در خلال ماههای گرم میشود (چرا که اکسیژن در آب گرم کمتر از آب سرد حل میشود )

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

مراحـل تصفيـه فاضـلاب

تصفيه مقدماتي فاضلاب

تصفيه مقدماتي فاضلاب عبارت از جداساختن اجزايي از فاضلاب است كه مي توانند مشكلاتي در نگهداري يا بهره برداري، فرايندها و سيستمهاي جانبي تصفيه ايجادكنندكه شامل موارد زير
مي باشد.

اندازه گيري جريان

در اين واحد هيچ تصفيه اي اتفاق نمي افتد ولي ضرورت آن براي بهره برداري وكنترل عملكرد سيستم تصفيه ضروري است. چون مقدار مواد شيميايي ، هواي لازم در تصفيه بيولوژيكي ومقادير بارگذاري هر يك از واحد هاي بعدي به ميزان جريان ورودي بستگي دارد.

آشغالگيري

اولين واحد عملياتي در تصفيه فاضلاب است كه هدف از آن حذف مواد درشت دانه مي باشد. آشغالگير به منظور حفاظت از پمپ ها ، شيرها ، لوله ها و ساير تجهيزات در برابر گرفتگي و  آسيب ديدگي استفاده مي شود.

- دانه گيري

دانه گيري به منظور حذف مواد معلق درشتي انجام مي شود كه باعث فرسايش يا گرفتگي دستگاهها مي شوند. از جمله اهداف دانه گيري ، حفاظت پمپ ها وتجهيزات در برابر سائيدگي ، كاهش ترسيب مواد در كانال ها و كاهش فركانس يا دفعات تميز كردن هاضم هاي لجن ها  مي باشند.

يكنواخت سازي جريان *

يكنواخت سازي جريان براي غلبه بر مشكلات بهره برداري ناشي از نوسانات آهنگ جريان ، بهبود عملكرد واحد هاي پايين دست ، و كاهش ابعاد و هزينه واحدهاي تصفيه پايين دست مورد استفاده قرار مي گيرد.(با زمان ماند حدود 10 ساعت)

در فاضلاب صنعتي به دليل تخليه هاي متفاوتي كه دارند واحد يكنواخت سازي جزء اصلي سيستم تصفيه است.

فوايد اصلي كاربرد يكنواخت سازي جريان بدين شرح است (1) قابليت تصفيه بيولوژيكي تشديد
مي شود، زيرا بارهاي ضربه اي حذف مي شوند يا مي توان آنها را به حداقل رساند ، موادبازدارنده را
مي توان رقيق كرد و PH را تثبيت كرد ، (2) كيفيت پساب خروجي و عملكرد تغليظ مخازن
ته نشيني ثانويه بعد از تصفيه بيولوژيكي به سبب ثابت بودن بار جامدات بهبود مي يابد،(3) سطح مورد نياز صافي پساب خروجي كاهش مي يابد، عملكرد صافي بهتر مي شود و چرخه هاي يكنواخت تر شستشوي معكوس صافي ممكن مي شود، (4) در تصفيه شيميايي ، كاهش بار وزني سبب بهبود كنترل تغذيه شيميايي و قابليت اعتماد فرايند مي شود. جدا از بهبود عملكرد اغلب عمليات و فرايندهاي تصفيه، يكنواخت سازي جريان گزينه اي جذاب براي ارتقاي عملكرد تصفيه خانه هاي با بار مازاد است.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

تانکرهای آب رسانی جهت انتقال آب شرب به مناطقی که دسترسی به آب آشامیدنی وجود ندارد، استفاده می گردد. طبق توصیه سازمان بهداشت جهانی (WHO) و به منظور جلوگیری از شیوع بیماری ها و انتقال عوامل بیماری زا خصوصا در فصول گم سال که میزان مصرف آب افزایش می یابد، رعایت نکات بهداشتی در خصوص تانکرها و منبع آبی که جهت انتقال استفاده می شود، ضروری است.             
   
گندزدائی تانکرهای آب رسانی و ویژگی های آنها        

تانکرهای آب رسانی جهت انتقال آب شرب به مناطقی که دسترسی به آب آشامیدنی وجود ندارد، استفاده می گردد. طبق توصیه سازمان بهداشت جهانی (WHO) و به منظور جلوگیری از شیوع بیماری ها و انتقال عوامل بیماری زا خصوصا در فصول گم سال که میزان مصرف آب افزایش می یابد، رعایت نکات بهداشتی در خصوص تانکرها و منبع آبی که جهت انتقال استفاده می شود، ضروری است. بنابراین تانکرهای آب رسانی قبل از استفاده باید تمیز و گندزدائی شوند و در حین این عمل نکات ایمنی و بهداشتی نیز رعایت گردد.

تانکرهای مورد استفاده جهت آب رسانی نباید به منظور حمل و انتقال سایر مواد غیر از آب شرب استفاده شوند و باید دارای ویژگی های خاصی باشند. از جمله این ویژگی ها می توان به استاندارد بودن جنس تانکر، دارا بودن تجهیزات مورد نیاز، طراحی مناسب تانکرها جهت تمیز کردن و گندزدائی آنها و حفاظت در برابر آلودگی ها اشاره نمود.

نگهداری تانکرهای آب رسانی و تجهیزات آنها از نکات حائز اهمیت می باشد. انجام آزمایش آب تانکرها به طور منظم جهت کنترل کیفیت باکتریولوژیکی و هم چنین کنترل میزان کلر باقی مانده از مسائل بسیار مهم و قابل توجه می باشد.

در این مقاله روش استاندارد تمیز کردن و گندزدائی تانکرهای آب رسانی و هم چنین ویژگی های آنها با توجه به جدیدترین استانداردهای موجود ارائه شده است.

● مقدمه

تأمین سریع منبع آب کافی در مدت زمان کوتاه در شرایط اضطراری، اغلب ضروری است. این موضوع ممکن است به این دلیل باشد که منبع تأمین آب صدمه دیده یا تخریب شده است و یا مردم در جائی تجمع یافته اند (مانند کمپ جدید مهاجران) که هیچ گونه منبع تأمین آبی وجود ندارد. اغلب سریع ترین روش تأمین آب حمل آن در تانکرها از یک منبع نزدیک و ذخیره آب در تانک ها و مخازن می باشد. بنابراین آب رسانی توسط تانکرها متداول ترین روش برای آب رسانی فوری بعد از وقوع حادثه و عدم دسترسی به منبع آب شرب می باشد. به هر حال ممکن است تانکرها و مخازن آب در چنین شرایطی در دسترس نباشد. متداول ترین راهکار به کار بردن وسایل نقلیه و تانکرهائی است که برای چنین مقاصدی در نظر گرفته شده اند، اما تانکرها قبل از این که بتوانند مورد استفاده قرار گیرند، باید تمیز و گندزدائی شوند. بنابراین بهره برداری از تانکرهای آب رسانی از اهمیت خاصی برخوردار است و به مدیریت خوب و نگهداری مناسب و مداوم نیاز دارد.

● مراحل آماده سازی تانک ها و تانکرهای آب رسانی

تمیز کردن و گندزدائی تانک ها و تانکرهای آب طبق توصیه سازمان بهداشت جهانی (WHO) طی سه مرحله صورت می گیرد که در شکل ۱ نیز نشان داده شده است. این مراحل به منظور گندزدائی تانکرهای آلوده یا استفاده نشده ضروری می باشد، تا بتوانند آب را با کیفیت مطلوب ذخیره و حمل نمایند. بنابراین قبل از این که تانک های ذخیره آب و تانکرها بتوانند به منظور ذخیره آب استفاده شوند، مقادیر زیادی آب تمیز و پاک برای تمیز کردن و گندزدائی آنها مورد نیاز می باشد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

تاریخچه و محل احداث

تصفیه خانه شماره یک (جلالیه) از قدیمی ترین تصفیه خانه های ایران واقع در ضلع جنوب شرقی تقاطع خیابان دکتر فاطمی و خیابان حجاب می باشد.

مطالعه و عملیات اجرائی آن از اواخر دهه 1320 شروع و در نیمه اول سال 1334 هجری شمسی به بهره برداری رسیده است.

منبع تامین آب این تصفیه خانه رودخانه کرج از ایستگاه آبگیر بیلقان است.

آب خام بعد از حذف شن و ماسه و شاخه و برگهای بزرگ و انجام کلرزنی مقدماتی در آبگیر توسط دو خط لوله فولادی به قطر 1000 میلیمتر و بطول 40 کیلومتر بصورت ثقلی به تصفیه خانه انتقال می یابد.

مشاور     سر الکساندر گیپ
طراح و پیمانکار      شرکت دگرمونت فرانسه
سال بهره برداری     1334
ظرفیت طراحی      7/2 مترمکعب در ثانیه
نوع زلال سازها      اکسیلاتور
نوع صافی     ْGravity Rapid Sand
  ماده منعقد کننده     کلرورفریک
ماده تنظیم کننده pH        شیرآهک
ماده ضدعفونی کننده     کلر

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

اثر عمق جریان ساحلی بر روی توزیع سرعت

برای نسبت عمق جریان در کرانه به عمق جریان در کانالی اصلی برابر ۱/۰ اثر سرعت کانال اصلی بر روی سرعت در کرانه تقریباً در فاصله­ی 1.3 برابر فاصله  از مرکز کانال ناچیز می­شود. به عبارت دیگر برای فواصل دورتر از این نقطه، سرعت جریان کم و تا انتهای کانال تقریباً بدون تغییر می­ماند. نتایج سرعت جریان برای نسبت­های دیگری از عمق جریان در بستر سیلابی به سرعت کانال اصلی نیز در این شکل ارائه شده است. همانگونه که از شکل مشاهده می­شود، با افزایش عمق جریان در بستر سیلابی، مکان نقطه­ی مذکور به سمت خارج از کانال اصلی تغییر می­یابد.

 اثر عمق کانال اصلی بر روی توزیع سرعت

 با دقت در نتایج می­توان دریافت که برای کانال­هایی با عمق کانال اصلی بزرگتر، نقطه­ی کاهش اثر جریان به سمت خارج از مرکز کانال منتقل می­شود.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

براي جلوگيري از ورود آب شور به داخل يك سفره زيرميني روش هاي ذكر شده در زير پيشنهاد شده است:

1-تغذيه مصنوعي سفره آب شيرين كه باعث مي شود قشري از آب شيرين در بالاي سطح ايستابي ايجاد گردد.
2-تغيير نحوه توزيع پمپها، به طوري كه در نواحي دور از ساحل متراكم گردد.با اين عمل اثرهاي ناشي از گردايان هيدروليكي ايجاد شده بر اثر برداشت كاهش مي يابد و درنتيجه تداخل آب دريا كم مي شود.
3-حفر تعدادي چاه در امتداد يك خط به موازات ساحل با برداشت آب از اين چاه ها مخلوطي از آب شور وشيرين بيرون مي آيد كه بايد به دريا ريخته شود .چون شيب سطح ايستابي ازدو طرف (خشكي و دريا) به سمت چاه ها است.از اين رو امكان پيشروي آب شور به طرف ديگر چاهها وجود ندارد .
4- حفر چندين حلقه  چاه در امتداد يك خط در موازات ساحل و تزريق كردن آب شيرين به داخل آنها . به اين طريق به اصطلاح يك ديوار آبي ( آب شيرين ) در مقابل آب شور تشكيل مي شود . معمولا به اين نوع ديوار آبي نوعي سد زيرزميني گفته مي شود .

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

كاكتوس: بهترين تصفيه كننده‌ی آب
دانشمندان دانشگاه جنوب فلوريدا به خاصيت تصفيه كنندگی كاكتوس "prickly pear cactus" پی بردند. عصاره‌ی اين گياه بيابان نشين در جداسازی لايه‌ها و باكتريهای درون آبهای آلوده بسيار موثر است و خبر خوش اينكه كاكتوس در همه جا يافت می شود.
البته اين گروه از دانشمندان اولين كسانی نيستند كه به اين خاصيت پی برده اند. جوامع مكزيكی در قرن نوزدهم ميلادی از اين خاصيت كاكتوس برای پالايش آب استفاده می كرده اند.

صمغ غليظ درون كاكتوس كه نقش آن ذخيره‌ي آب است، مسئول اصلی عمل پاكسازی آب می باشد. دانشمندان صمغ كاكتوس را استخراج كردند و آنرا به آب آلوده به باكتری و رسوبات اضافه كردند. كاری كه صمغ در اين مرحله می كند اينست كه باكتری ها و رسوبات را با هم تركيب می كند و موجب ته نشينی آنها می شود و به اين ترتيب 98 درصد باكتريها از آب جدا مي شوند. می توان برای استخراج عصاره‌ی كاكتوس برشی از آن را درون آب جوشاند؛ درست مانند كاری كه اين دانشمندان انجام دادند.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

عوامل مؤثر در ایجاد بالکینگ رشته‌ای

1.ترکیب فاضلاب: در فاضلابهایی که دارای کربوهیدرات بالا می‌باشند مانند آبجوسازی، احتمال ایجاد بالکینگ بیشتر است. وجود گلوکز، مالتوز و لاکتوز بالا موجب رشد باکتریهای رشته‌ای می‌شود و اما گالاکتوز چنین اثری ندارد.

2.تراکم سوبسترا: یکی از مؤثرترین عوامل در ایجاد بالکینگ رشته‌ای است. میکرارگانیسم‌های رشته‌ای کند رشد می‌باشند و می‌توانند شرایط گرسنگی را تحمل کرده و در تراکم پایین سوبسترا زنده بمانند.

 3.شوک بارآلی: در سیستم‌های اختلاط کامل، افزایش بار لجن موجب کاهش SVI و در نهایت کاهش میکروارگانیسم‌های رشته‌ای می‌شود. درحالتی که بار لجن بالا و سن آن کم است، میکروارگانیسم‌های رشته‌ای شسته می‌شوند و کیفیت خروجی کاهش می‌یابد.

4.pH: در pH پایین تراز 6 قارچهایی مانند ژئوتریکوم، کاندیدا و تریکودرما رشد می‌کنند. این قارچها نیز می‌توانند ایجاد بالکینگ رشته‌ای کنند.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب