مرجع تخصصی آب و فاضلاب

تصفیه خانه شماره یک (جلالیه)
تصفیه خانه جلالیه قدیمی ترین تصفیه خانه ایران است که در ضلع جنوب شرقی تقاطع خیابان دکتر فاطمی و خیابان حجاب واقع می باشد. مطالعه و عملیات اجرائی آن از اواخر دهه 1320 شروع و در نیمه اول سال 1334 هجری شمسی به بهره برداری رسیده است.

منبع تأمین آب این تصفیه خانه رودخانه کرج از ایستگاه آبگیر بیلقان است.
آب خام بعد از حذف شن و ماسه و شاخه و برگ های بزرگ و انجام کلر زنی مقدماتی در آبگیر توسط دو خط لوله فولادی به قطر 1000 میلی متر و به طول 40 کیلومتر به صورت ثقلی به تصفیه خانه انتقال می یابد.
تصفیه خانه شماره دو  (کن)
تصفیه خانه کن بزرگ ترین تصفیه خانه ایران، واقع در منطقه غرب تهران (شهرزیبا) است. این تصفیه خانه شامل دو بخش است که در سال های 1342 و 1349مورد بهره برداری قرار گرفت. منبع تأمین آب تصفیه خانه کن، رودخانه کرج بوده که پس از عبور از محل آبگیر بیلقان و حذف ذرات معلق درشت و پیش کلرزنی (به دلیل امکان زمان ماند بالا و حذف میکروارگانیسم های موجود در آب) پس از طی مسافت 33 کیلومتر از طریق دو لوله بتنی با قطر 2000 میلی متر به محل تصفیه خانه وارد می شود.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

با توجه به زمینه بسیار زیاد کاربرد لوله های فلزی در خطوط انتقال آب و خطوط تحت فشار علی رغم مقاومت خوب در مقابل ضربات برگشت آب ،در برابر خوردگی محیط های اسیدی ،بازها و موارد انتقال آب شور و گوگردی در مدت زمان کوتاهی دچار خوردگی گشته و در نهایت در شرایط اعمال فشار کاری دچار شکستگی و نشتی خواهند گردید .
با تولید نسل جدید لوله های پلی اتیلن یعنی لوله های کراس (Cross Pipe ) بهترین جایگزین برای لوله های فلزی و پلی اتیلن های معمولی بوجود آمده است .
در حال حاضر این لوله در کشور های پیشرفته بدلیل داشتن ضریب اطمینان بالاتر در حال جایگزینی با لوله های پلی اتیلن تک لایه در شبکه های توزیع گاز بخصوص گازرسانی شهری و لوله های فلزی انتقال نفت خام ، گاز مایع و آب می باشد .
موارد کاربرد آن در شبکه های توزیع گاز و گاز رسانی ،انتقال نفت خام،فرآورده های نفتی و هیدرو کربن ها در صنایع نفت، انتقال مواد شیمیایی داغ و خورنده ، لوله کشی منازل (آب سرد و گرم ) شبکه های توزیع و خطوط انتقال آب، آبرسانی و آبیاری تحت فشار در شرایط سخت حاره و مناطق کوهستانی یا بیابانی می باشد .
لوله های کراس دارای طول عمر و دوام زیاد بوده و در دماهای بسیار بالا یا بسیار پایین قابلیت کارکرد خود را بخوبی حفظ می کند .استحکام مکانیکی و مقاومت در مقابل فشار هیدرواستاتیک بالاتر بخصوص در دمای بالا ،صرفه اقتصادی ،قابلیت استفاده از انواع اتصالات ،نصب بسیار سریع و کم هزینه و عدم نیاز به بستر سازی جهت لوله در زیر خاک (Buried Pipe ) از دیگر ویژگی های منحصر بفرد لوله کراس می باشد .

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

فاضلاب
با توسعه شهرها و افزایش جمعیت آنها و گسترش صنایع روز بروز بر اهمیت کنترل آلودگی محیط زیست افزوده می شود . فاضلاب یکی از عوامل آلودگی محیط زیست هستند که می باید آنها را به طریق بهداشتی جمع آوری ، تصفیه و مجدداً به گردش آب در طبیعت برگرداند.

فاضلابها تعداد زیادی مواد خارجی دارندو فاضلاب خانگی ازتهیه غذا،نظافت منزل شستشو و ترشحات و فضولات بدن ناشی می گردد . عملیات صنعتی باعث آلودگی آب می شود زیرا بعضی از محصولات اصلی و فرعی صنعتی بطور عمدی یا غیر عمدی وارد آب می گردند .برای مثال ، در صنعت کاغذ سازی لیگنین و قندهای چرب که تقریباً نیمی از وزن چوب را تشکیل می دهند در آب حل شده و با فاضلاب دفع می شوند . در صنعت تهیه مواد شیمیایی نفتی 2-5% محصول نهایی وارد فاضلاب کارخانه می گردد.

فاضلابهای سطحی در نتیجه بارندگیهای شدید و به علت کاهش شدید نفوذپذیری سطح خیابانها و پشت بام هاست که پس از شست و شوی خیابانها و آلوده شدن با مواد آلی و معدنی وارد شبکه فاضلاب شهری می شوند .

بنابراین فاضلاب شهر علاوه بر فاضلاب های خانگی مقداری از فاضلاب های مغازه ها ، فروشگاهها ، تعمیرگاهها ،کارگاهها، رستورانها و موسساتی مانند آنها را نیز دارد.
شبکه جمع آوری فاضلاب :
فاضلابها را معمولاً از نقاط تولید بوسیله جریان ثقل درکانالهای زیر زمینی به تصفیه خانه منتقل و پس از تصفیه دفع می نمایند . این روش جمع آوری ، از کانالهای روباز انتقال فاضلابهاکه باعث تماس افراد ساکن اطراف شهر با فاضلاب شده و منجربه انتشار بیماریهای گوناگون می شود بسیار مناسبتر است.
البته میکروارگانیسمهای بی هوازی یون سولفات فاضلابها را به گازهیدروژن سولفوره تبدیل می کند که غلظت بسیار کم آن بوی نفرت انگیز تخم مرغ گندیده را می دهد و تنفس بیش از حد آن در چند دقیقه باعث مرگ بی سرو صدا (غافلگیرانه ) می شود.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

آرسنيك در آب آشاميدني
ارسنيك از زمانهاي قديم به عنوان يك سم اضافي شناخته شده است وجود مقادير كم ارسنيك در آب آشاميدني كه در شبكه لوله‌كشي شهري يا چاههاي اختصاصي وجود دارد ، باعث يكي از دلنگرانيهاي جوامع شده است.
اين متن به بعضي از سؤالات معمولي درباره آرسنيك در آب آشاميدني پاسخ مي‌دهد.
ارسنيك چيست؟
ارسنيك يكي از عناصر تشكيل دهنده طبيعي است كه بصورت گسترده‌اي در پوسته زمين توزيع يافته است و همچنين مقادير جزئي نيز در كالاهاي روزمره زندگي يافت مي‌شود. اين عنصر معمولا بصورت تركيباتي با اكسيژن ، كلرين يا گوگردها كه عموما شامل تركيبات غيرآلي ارسنيك است ، يافت مي‌شود.
تركيبات آلي آرسنيك نيز شامل هيدروژن و كربن‌هاي ارسنيك است.
ارسنيك به دو شكل آلي و غيرآلي (معدني) تقسيم مي‌شود.
مطالعات سم‌شناسي معمولا تفاوت اين دو شكل از ارسنيك را موردتوجه قرار نمي‌دهد در عين حال بيشترين توجه خويش را بر روي تركيبات معدني ارسنيك متمركز مي‌نمايد چراكه اشكال مختلف ارسنيك براحتي در محيط و بدن انسان به يكديگر تبديل مي‌شوند و در اين ميان معمولا تركيبات معدني ارسنيك بيشتر از اشكال آلي آن مضر و خطرناك هستند.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

به کلية‌ عملياتهايي که قبل از انجام يک فرآيند تصفية اصلي صورت مي گيرد، پيش تصفيه مي گويند. با توجه به اينکه تمامي روشهاي تصفيه داراي ظرفيتي محدود هستند، بنابراين همواره سعي مي شود که با کمک پيش تصفيه شرايط کيفي فاضلاب براي ورود به سيستم تصفية اصلي آماده گردد.
اگرچه روشهاي پيش تصفيه عموماً ساده و کم هزينه هستند، اما هيچ يک از آنها قادر به انجام تصفية کامل فاضلاب نيستند و همانطور که گفته شد هدف از آنها انجام يک تصفية مقدماتي است. مهمترين روشهاي پيش تصفيه عبارتند از :
-1 آشغالگيري 2- دانه گيري 3- سپتيک تانک 4- چربي گيري

 

آشغالگير


ذرات درشت دانه معمولاً درجريانات فاضلابها وجود دارد. براي جلوگيري از ايجاد مشکل در تاسيسات الکترومکانيکال و گرفتگي در لوله ها لازم است که اين ذرات درشت دانه جدا گردند. اين عمليات توسط واحد آشغالگير به انجام مي رسد. آشغالگيرها در انواع و ظرفيتهاي مختلف قابل ساخت هستند که طراحي و ساخت آنها با توجه به دبي فاضلاب، قطر ذرات عبوري، دستي يا مکانيکي بودن تميزشدن آن، pH  فاضلاب و شرايط بهره برداري محلي صورت مي گيرد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

دید کلی آلودگی آبهای زیرزمینی در اثر نفوذ آلودگی از سطح زمین و یا اطراف منبع آن صورت می‌گیرد و در این میان ، ریشه‌های درختان و یا گیاهانی که به منبع راه یافته‌اند نیز مورد توجه است.

موارد مورد توجه در یک منبع آب زیرزمینی در یک منبع آب زیرزمینی ، عواملی چون عمق آب ، عمق ایستایی ، تغییراتی که ممکن است در اثر پمپاژ حاصل گردد، باید تعیین شود و تجزیه آب چاه و آبهای اطراف آن ، نشان خواهد داد که این منبع زیرزمینی از یک محل یا بیشتر تغذیه می‌شود.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

ارزیابی مقایسه ای وضعیت بهره برداری و نگهداری از تصفیه خانه ها به منظور سنجش عملکرد بهره برداری و کنترل دقیق تاسیسات انجام می گیرد . این ارزیابی ها بر اساس شاخص های کمی و قابل اندازه گیری صورت می گیرد . در اینجا شاخص های مهم در ارزیابی یک تصفیه خانه آب ارائه شده است .

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

از روزهایی که آب تهران گواراترین آب جهان بود و شهرتی جهانی کسب کرد سال‌ها می‌گذرد.

روزی که شبکه تصفیه‌ آب تهران توسط کارشناسان طراحی شد جمعیت کلانشهر تهران چهار میلیون نفر بود و منابع آب سطحی تهران مانند رودخانه‌های لار، کرج و جاجرود توان تأمین آب شرب این جمعیت را داشتند.

زمان که گذشت و به اواخر دهه 60 و اوایل دهه 70 شمسی رسید، جمعیت پایتخت کشور رشد فزاینده‌ای پیدا کرد. شهرک‌های اقماری اطراف تهران موج جمعیت را روانه پایتخت کردند که به معنای مصرف هولناک آب شرب بود.

وزارت نیرو که مسئولیت تأمین آب شرب کشور را دارد تصمیم گرفت برای مقابله با رشد فزاینده مصرف آب در تهران در اقصی نقاط تهران چاه حفر و آب استحصال کند.

در ابتدا تعداد این چاه‌ها اندک بود اما به دلیل خشکسالی و تغییر فصل بارش در پایتخت باز هم این وزارتخانه چاره کار را در حفر بیشتر چاه دانست.

کار به جایی رسید که هم‌اکنون 500 حلقه چاه در اطراف تهران و جاجرود وجود دارد. در این اثنا‌ مشکلی که گریبان وزارت نیرو، سازمان محیط‌زیست و شهروندان پایتخت را گرفت چاه‌های جذبی در تهران است.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب